تخمین زمان مطالعه: 5 دقیقه
راجع به سوال اول شما، بیان حدیثی در کتابی دلیل بر اعتقاد مولف آن کتاب به آن روایت نمیباشد. آنها احادیث را با سندش ذکر می کنند تا اهلش با تحقیق در سلسله سند و.. آن روایت را مورد دقت و موشکافی قرار دهند و در رابطه با کافی هم همین مطرح است، یعنی در نزد او هم تمام روایات کتابش صحیحه و معتبر نبودهاند چون خودش در مقدمه کتابش کیفیت علاج دو خبر متعارضین را بیان نموده است و فرموده آنی که موافق کتاب خداست ترجیح دارد و... و هذا الکلام ظاهر فی ان الکلینی لم یکن یعتقد بصدور روایات کتابه عن المعصوم جزما و الا لم یکن مجال للاستشهاد بالروایه علی لزوم الاخد بما له مرجح. یعنی این کلام دلالت بر این دارد که کلینی به اینکه روایات یقینا از معصوم (ع) صادر شده است، اعتقادی ندارد و گرنه دلیلی ندارد که در روایات از ترجیحات استفاده نماید. [i] و به همین دلیل بعضی از محققان گفتهاند روش کلینی در ترتیب احادیث هر بابی این بوده که حدیث صحیح تر و روشن تر را اول باب گذاشته و بتدریج احادیث ضعیف و مجمل را در آخر ذکر کرده است و احادیث آخر هر بابی غالبا خالی از اجمال و ابهام نیست. [ii] و اگر گفته شود که کلینی مقید بوده که اخبار صحیحه را در کتابش بیاورد و خودش در مقدمه دارد: این کتاب برای کسی که در طلب علم دین و عمل به آثار صحیحه اهل بیت است، کافی میباشد. [iii] در جواب میگوئیم: *اولا همانطوری که بیان شد خود مولف در مقدمهاش مطلبی آورده که ادعای شما را اثبات نمیکند. *ثانیا بر فرض قبول، در شیعه تنها کتابی که میشود بدو استناد کرد و خدشهای از حیث سند ندارد قرآن میباشد و غیر آن، هر کتابی که باشد صحیح علی الاطلاق به این معنی که همه روایاتش صحیح است، تلقی نمیگردد و برای پذیرش روایات آن معیارهایی بیان شده است و این امری است که خود کلینی هم بدان اعتقاد دارد. یعنی شیعه همچون اهل سنت نیست که کتب صحاح داشته باشد و روی اسناد احادیث نقد و بررسی نداشته باشد و لذا اگر هم قبول کنیم که کلینی در کتابش روایتی که دال بر تحریف باشد نقل کرده و خود بدان معتقد بوده، دلیلی نیست بر اینکه ما آن را دربست بپذیریم. *ثالثا بر خلاف آن چیزی که عدهای تصور کردند هیچ یک از روایات کافی دلالتی بر تحریف ندارند "و از روایات صحیح همین قدر استفاده میشود که در تفسیر و تاویل قرآن تحریف رخ داده است." [iv] و این فرق دارد با تحریف لفظی و کم یا زیاد شدن کلمات و الفاظ قرآن. و مؤید این مطلب روایاتی است در همین کافی که به تواتر مطرح شده است و ما برای نمونه به یک روایت اشاره میکنیم: راوی از امام راجع به آیه « إِنَّا نحَْنُ نَزَّلْنَا عَلَیْکَ الْقُرْءَانَ تَنزِیلًا [v] یعنی: مسلما ما قرآن را بر تو نازل کردیم» سوال میکند، امام میفرماید: «بولایة علی تنزیلا» یعنی قرآن را در مورد ولایت علی (ع) نازل کردیم. راوی میپرسد: این تنزیل آیه است؟ امام پاسخ میدهد: «نعم ذا تاویل» یعنی آری این تفسیر و تاویل آیه است [vi] و این میفهماند که تنزیل در روایات همان تفسیر است، تفسیری در حد عالی و شبیه تاویل [vii] گاهی گفته می شود که کافی در روایتی این گونه گفته: «قرآنی که جبرئیل برای محمد آورده، 17 هزار آیه بود. [viii] ولی محققان در ذیل این روایت حرفهایی دارند که به خلاصهای از آن اشاره میشود: سید مرتضی «ره» این گونه اخبار را از حشویه دانسته و به کلی از اعتبار ساقط دانسته است. عدهای گفتهاند: ممکن است بسیاری از آیات قرآن منسوخ القرائت باشند و در زمان پیامبر (ص) و به دستور آن حضرت، آیات نازله قرائت آنها نسخ و از قرآن حذف شده باشد و لذا صحت این روایات با درستی و صحت و قطعیت قرآن موجود تعارض و مخالفتی ندارد. [ix] علامه ابوالحسن شعرانی میفرماید: مطمئنا لفظ عشر "10" را نسخه برداران و یا راویان بر حدیث اضافه کردند و در اصل سبعة آلاف "7000" بوده است که تقریبا با عدد واقعی آیات قرآن برابر است، و در این موارد که غرض بیان عدد دقیق نیست، معمولا با کم و کسر کردن و یا افزودن، یک رقم مناسب کامل ارائه میگردد، مثلا روایت شده است که امام سجاد علیه السلام، پس از شهادت پدر در طول 40 سال پیوسته گریان بودند، با اینکه میدانیم امام پس از پدرش بیش از 35 سال زندگی نکردند. و ملا محسن فیض در وافی این روایت را بدون عشر آورده است پس نسخه اصلی کافی که در نزد او بوده این لفظ را نداشته است. [x] با این حساب چگونه میشود به این روایت بر تحریف قرآن استدلال نمود، علاوه اینکه خود کلینی (ره) روایاتی را در کتاب فضل القرآن نقل کرده که بیان میدارد قرائت قرآن ثواب زیادی دارد، و آیا میشود گفت که منظور ایشان این است که قرآن محرف آن همه تاثیر را دارد و موجب آن همه ثواب میشود؟ بهر حال هیچ یک از روایات کافی دلالت بر تحریف لفظی ندارد و البته بحث پیرامون تک تک روایات این موضوع فرصت دیگری را میطلبد. و اما راجع به تایید امام زمان «عج» اگر چه عدهای متعرض این مساله شدهاند اما دلیل قطعی بر آن وجود ندارد. برای دسترسی به اطلاعات بیشتر میتوانید به کتاب «کلیات فی علم الرجال» نوشته آیت الله سبحانی، ص 355 تا ص 376 مراجعه نمائید. .
پایگاه اطلاع رسانی حوزه
تماس با ما
آدرس : آزمايشگاه داده کاوي و پردازش تصوير، دانشکده مهندسي کامپيوتر، دانشگاه صنعتي شاهرود
09111169156
info@parsaqa.com
حامیان
همكاران ما
کلیه حقوق این سامانه متعلق به عموم محققین عالم تشیع است.