الف : حق استاد بر شاگرد : یکی از مسائلی که ما به عنوان دانشجو باید بدانیم و آن را رعایت کنیم حقوقی است که استاد بر گردن شاگرد دارد.

الف : حق استاد بر شاگرد یکی از مسائلی که ما به عنوان دانشجو باید بدانیم و آن را رعایت کنیم حقوقی است که استاد بر گردن شاگرد دارد. 1- امام سجّاد (علیه السلام) فرموند: :«حَقُّ سائسِکَ بِالعِلمِ : التَّعظیمُ لَهُ ، والتَّوقیرُ لَِمجلِسِهِ ، وحُسنُ الاستِماعِ إلَیهِ ، والإقبالُ علَیهِ ، وأن لا تَرفَعَ علَیهِ صَوتَکَ ، وأن لا تُجیبَ أحَدا یَسألُهُ عَن شَیءٍ حَتّى یَکونَ هُوَ الّذی یُجیبُ ، ولا تُحَدِّثَ فی مَجلسِهِ أحَدا ، ولا تَغتابَ عِندَهُ أحَدا ، وأن تَدفَعَ عَنهُ إذا ذُکِرَ عِندَکَ بِسُوءٍ ، وأن تَستُرَ عُیوبَهُ ، وتُظهِرَ مَناقِبَهُ ، ولا تُجالِسَ لَهُ عَدُوّا ، ولا تُعادِیَ لَهُ وَلِیّا ، فإذا فَعَلتَ ذلکَ شَهِدَ لَکَ مَلائکَهُ اللّه بِأنَّکَ قَصَدتَهُ وتَعَلَّمتَ عِلْمَهُ للّه ِ جَلَّ اسمُهُ لا لِلنّاسِ ؛ حقّ استاد تو این است که به او احترام گذارى ، محضرش را موقّر دارى ، با دقت به سخنانش گوش بسپارى ، رویت به او باشد و به او توجّه نمایى ، صدایت را بر او بلند نکنى ، هر گاه کسى از او سؤالى کند تو جواب ندهى ، بلکه بگذارى خودش جواب دهد . در محضر او با کسى سخن نگویى ، در حضور او از کسى غیبت نکنى ، اگر پیش تو از او بد گویى شود ، از وى دفاع کنى . عیبهایش را بپوشانى ، خوبیها و صفات نیکش را آشکار سازى ، با دشمن او همنشینى نکنى و با دوستش دشمنى نورزى . هرگاه این کارها را کردى ، فرشتگان خدا درباره ات گواهى دهند که تو براى رضاى خداوند جلّ اسمه ، نه براى مردم ، نزد آن استاد رفته اى و دانش او را فراگرفته اى .» (میزان الحکمه حدیث 13591) 2- حضرت باقر (علیه السلام) می فرماید : وقتی به نزد عالمی رفتی حرص تو به شنیدن باید بیش از میلت به سخن گفتن باشد و باید خوب گوش دادن را مانند خوب گفتن فراگیری و صحبت او را به خاطر کسی قطع نکنی . ( همان ، 13592) 3- از جمله حقوق دانشمند بر تو این است که علاوه بر این که به همه جمع حاضر سلام می کنی درود و تحیت مخصوصی نثار او کنی و در مقابل او بنشینی و در حضور او با دست و چشم اشاره نکنی و در برابر قول او قول مخالفی نقل نکنی .......( همان ، 13593) 4- پیامبر (صلی اللهه علیه و اله) فرمودند : هر کس به کسی ( یا مسلمانی ) مسئله ای بیاموزد مالک و صاحب او او می گردد . از حضرت سوال شد : آیا در این صورت می تواند او را بفروشد ؟ فرمود : خیر ولی می تواند به او امر و نهی کند . ( همان ، ح 13595) 5- امام على (علیه السلام )فرمودند:«مِن حَقِّ العالِمِ عَلَیکَ أن تُسَلِّمَ عَلَى القَومِ عامَّةً وتَخُصَّهُ دونَهُم بِالتَّحِیَّةِ ، وأن تَجلِسَ أمامَهُ ، ولا تُشیرَنَّ عِندَهُ بِیَدِکَ ، ولا تَغمِزَنَّ بِعَینَیکَ ، ولا تَقولَنَّ : «قالَ فُلانٌ» خِلافا لِقَولِهِ ، ولا تَغتابَنَّ عِندَهُ أحَدا ، ولا تُسارَّ فی مَجلِسِهِ ، ولا تَأخُذَ بِثَوبهِ ، ولا تَلِجَّ علَیهِ إذا مَلَّ ، ولا تُعرِضَ مِن طُولِ صُحبَتِهِ ، فإنَّما هِیَ بمَنزِلَةِ النَّخلَةِ تَنتَظِرُ مَتى یَسقُطُ عَلَیکَ مِنها شَیءٌ .از جمله حقوق شـخـص دانشمند بر تو این است که (هر گاه در میان جمعى بود) بر همگان سلام کنى و به او نیز اختصاصا سلام گویى ، روبه رویش بنشینى ، در حضور او با دست و چشم و ابرو اشاره نکنى ، در مخالفت با نظر او نگویى : «فلانى چنین گفته است» . نزد او از کسى غیبت نکنى ، در مجلسش درگوشى صحبت نکنى ، جامه اش را نگیرى ، اگر خسته بود ، در سؤال کردن اصرار نورزى . از طول مجالسش به تنگ نیایى ؛ زیرا حکایت همنشینى با او حکایت درخت خرمایى است که انتظار مى کشى تا کى از آن چیزى براى تو بیفتد . او را در حضور و پنهان حفظ کن (محترم بشمار) و همه این کارها باید براى خدا باشد. زیرا که اجر عالم از روزه دارى که شب زنده دارى مى کند و در راه خداوند متعال مجاهدت مى نماید بیشتر است. طالب علم را فرشتگان تشییع مى کنند. » (کنزالعمّال : 29363 منتخب میزان الحکمة400) 6- پیامبر خدا (صلى الله علیه و آله و سلّم)فرمودند :ثَلاثَةٌ لا یَستَخِفُّ بِحَقِّهِم إلاّ مُنافِقٌ بَیِّنُ النِّفاقِ : ذو الشَّیبهِ فی الإسلامِ ، والإمامُ المُقسِطُ ، ومُعَلِّمُ الخَیرِ .؛سه کس اند که جز منافقى که نفاقش آشکار است در حقّ آنان بى حرمتى نکند : ریش سفید اسلام ، پیشواى دادگر و آموزگار خوبیها .(کنزالعمّال : 43811 منتخب میزان الحکمة : 400) .

پرسمان دانشگاهیان

مرجع:

ایجاد شده در 1401/03/25

لینک کوتاه