چرا حج و روزه موعد معین دارد؟ (هر دو در سال یک مرتبه) ولی نماز این طور نیست؟

درپاسخ این سوال توجه به چند نکته لازم است :الف)واجبات تعبدی عموما دارای وقت مخصوص به خود هستند مثلا نماز 5 بار در روز، روزه یک ماه در سال و حج واجب یک بار در کل عمر،از طرف دیگر همین عبادات یاد شده اگربخواهد به صورت مستحبی ادا شود در طول سال امکان پذیر است مثلا عمره مستحبی در هر زمان از سال ثواب دارد و روزه مستحبی غیر از عید فطر و قربان در هر زمان از سال که باشد مستحب است و همین طور در مورد نماز و ...ب)وقت دار بودن هر عبادت به مقتضای آن عبادت دارای حکمتهای متفاوتی است که باید با دقت و تامل در روایات و آیات مربوط به آن عنوان شود. مثلا اینکه حج واجب فقط در ماه ذی الحجه برگزار می شود نشانگر بعد سیاسی و اجتماعی این عبادت است . خداوند متعال با این قانون اراده کرده است که در هر سال در یک زمان مشخص مسلمانان جهان گرد نقطه ای معین (که بهترین مکان در روی زمین است )جمع شوند و اتحاد و همبستگی توحیدی خود را به منصه ظهور برسانند، از اوضاع و احوال ملتها آگاهی یابند، و زمینه انتشار و تبلیغ جهانی را فراهم کنند . حج باید ظهور اتحاد مسلمین جهان در مقابل کفار باشد . در مراسم حج باید مهمترین دغدغه های مسلمانان جهان مطرح و مشکلات امت اسلامی رفع شود . مراسم حج پتانسیل بسیار عظیمی برای جهانی کردن اسلام و نشر معارف اسلامی دارد که باید از آن به بهترین وجه استفاده نمود.این پتانسیل حج است که آن را به عنوان کابوسی برای استعمارگران و استثمارگران تبدیل نمود ه و در طول تاریخ همواره در پی صدمه زدن و منحرف کردن اهداف اصلی حج هستند و تا اندازه زیادی هم موفق بوده اند . مراسم حج بایستی عا مل اساسی برای اتحاد اقتصادی ، سیاسی ، فرهنگی ، نظامی ، و... در مقابل دولتهای استعمارگر باشد لکن استعمارگران با بوجود آوردن فرقه های انحرافی مانند وهابیت ضربه عظیمی به این عبادت سیاسی اجتماعی وارد کرده اند. در نماز جمعه بیت الله الحرام در زمان حج به جای آنکه مشکلات فلسطین ولبنان و فقر کشورهای اسلامی و چاره اندیشی برای اتحاد مسلمین مطرح شود امام جمعه مکه به مسایل دیکته شده و احکام فردی و جزیی اسلام می پردازد مثلا می گوید مسلمین که می خواهند وارد مسجد بشوند پیاز نخورند ؛ دهانشان را مسواک بزنند و...ج) نکته دیگر در مورد وقت دار بودن عبادات لزوم قانونمندی است . عبادتی که از نظر زمانی قانونمند باشد بیشتر باعث جلب و برانگیختن مومنان به آن می شود . مثلا اگر حج واجب مقید به ذی الحجه نبود و در هر زمانی امکان تحقق داشت بیشتر موجب اهمال و تاخیر انداختن می شد. نکته مهم اینست که توان عموم مردم ومفید بودن امساک در روزه ملاحظه شده که اگر بیش از این مدت بود،مشکلاتی ایجاد می کرد،در حج هم با توجه به اینکه حضور واجتماع در آن مکان نیاز به صرف وقت ومال زیادی دارد وسایر مقدمات که حضور بیش از یکبار در سال بریا عموم مردم غیر مقدور است،مخصوصاًبا توجه به مناسک سنگین واموری که در آن باید رعایت شود.د) از نظر اسلام بعضی از ماههای سال دارای شرافت است که از جمله ماه ذی الحجه است که از جمله ماههای حرام است . ویژگی این ماهها (علاوه بر آنکه ممکن است دارای خواص خاصی باشد که در علم نجوم و بعضی از علوم غریبه از آن بحث می شود و بسیاری از آن را ممکن است ندانیم ) به لحاظ اتفاقات خاصی که در آن افتاده است یک نماد و سر لطیفی برای هدایت و توجه انسانها به خداوند متعال مهیا کرده و لذا بهانه ای برای تبرک و نزدیکی است همانگونه که عید غدیر و نیمه شعبان نمادی برای تبرکی و توسل است ایام ذی الحجه که مهمترین مناسک حج در این ایام محقق شده است نمادی برای حج دیگر مسلمین در طول تاریخ خواهد بود. به عنوان مثال قسمت مهم میقات موسی علیه السلام در ذی الحجه بوده ، قضیه قربانی کردن اسماعیل و... در همین ماه بوده و... وهمگی اینها بهانه توجه بیشتر بر اعمال و مناسک حج خواهد بود.برای مطالعه بیشتر مراجعه کنید به کتاب صهبای حج آیت الله جوادی آملی .

پرسمان دانشگاهیان

مرجع:

ایجاد شده در 1401/03/25

لینک کوتاه