تفاوت بين جهان بينی با هستی شناسی يا جهان شناختی در چيست؟

جهان بينی. جهان بيني عبارت است از "يك سلسله اعتقادات و بينش هاي كلي هماهنگ درباره جهان و انسان و به طور كلي درباره هستي" بنابراين جهان بيني به معناي نگرش كلي به هستي و انسان بوده و پاسخ گوي سؤالات انسان مي باشد؛ سوالاتی از قبيل اين كه: 1. آيا جهان آفريدگاري حكيم و توانا دارد، يا خود به خود به وجود آمده است؟ 2. آيا جهان غايتي دارد و به سوي هدفي تعيين شده در حركت است؟ 3. آيا انسان در اعمال و رفتار خود مختار و مسؤول است يا مجبور و فاقد مسؤوليت؟ 4. آيا مرگ به معناي فناي حيات آدمي بوده و انسان پس از مرگ نابود مي شود؟و مرگ نوعی از تغيير شكل حيات انسان است و آدمي حياتي جاودان دارد؟ 5. اگر حيات آدمي جاوداون است، نيكبختي و شوربختي در حيات پس از مرگ چگونه است و به چه عواملي بستگي دارد؟ جهان بيني ها به اعتبارات گوناگوني قابل تقسيم اند كه مهمترين آنها عبارت است از: الف) از جهت روش و متدجهان بيني به چهار دسته تقسيم مي شود: جهان بيني علمي، جهان بيني فلسفي، جهان بيني عرفاني و جهان بيني ديني (وحياني)که تفاوت هرکدام به نحوه بينش و نظريه و ديگاه خاص اعتقادی و يا مشترک هر گروه بر می گردد. ب) از نظر محتوا: از ديدگاه محتوايي، جهان بيني به دو دسته تقسيم مي شود: الهي و مادي. هستی شناسی هستی‌شناسی یا وجودشناسی (Ontology) شاخه‌ای از فلسفه است که به مطالعهٔ بودن، هستی یا وجود می‌پردازد. دانش هستی‌شناسی در پی تشخیص و شرح رده‌های بنیادین و ارتباطات آنها در هستی یا عالم وجود برمی‌آید، تا بدین وسیله به تعریف موجودات و انواع آن ها در آن چارچوب قادر گردد. هستی ‌شناسی (Ontology) مطالعه فلسفی سرشت بودن، وجود یا واقعیت به طورکلی و نیز مقوله‌های عمده بودن و روابط آنهاست. به صورت سنتی بخشی از شاخه عمده فلسفه متافیزیک به حساب می آید که با پرسش‌های مربوط به چیستی موجودات، انواع، مقوله بندی؛ سلسه مراتب و زیرشاخه ها، تفاوت ها و شباهت های موجودات سروکار دارد. با بيانی که نموديم تفاوت ميان بحث هستی شناسی و جهان شناختی نيز روشن گرديد و آن اين است که هستی شناسی اعم از جهان شناسی يا جهان شناختی است. به اين معنا که محدوده بحث در هستی شناسی، هستی به معنای مطلق (اعم از واجب و ممکن ) است؛ اما در جهان شناختی محدود به هستی، به عنوان ممکن (جهان خلقت) می گردد. .

مرجع:

ایجاد شده در 1400/10/19

لینک کوتاه