چطور ممکن است که خداوند تمایل داشته باشد که با گفتن یک آیه معانی مختلفی را اراده کرده باشد؟

در اینجا دو بحث وجود دارد: یکی اراده معانی متعدده از یک لفظ در عرض هم و دوم اراده معانی متعدده از یک لفظ ولی در طول هم. در بحث اول محققین از علماء علم اصول فقه (که در واقع یک نوعی از علم زبان شناسی و تحلیل مفاهیم عرفی است) معتقدند استعمال لفظ در اکثر از معنا اشکال ندارد یعنی می توان یک لفظ گفت و چند معنای متفاوتِ در عرض هم از آن اراده نمود. و بهترین دلیل بر امکان و عدم استحاله آن، وقوع این نوع استعمال در کلمات شعراء و ادباء در هر زبانی است و اما ادله ای که برای امتناع و استحاله این نوع استعمالات آورده اند قابل جواب است و اثبات مدعا نمی کند برای اطلاع بیشتر به کتب اصول فقه مخصوصاً تهذیب الاصول امام خمینی (ره) مراجعه فرمائید [1] اما بحث دوم نیز محققین از مفسران قرآن معتقدند که قرآن از نظر معنا مراتب مختلفی دارد، مراتبی طولی که مترتب و وابسته بر یکدیگر است. مثلاً خدای تبارک و تعالی فرموده اتقوالله حق تقاته از این آیه فهمیده می شود که تقوی دارای مراتبی است مرتبه بالا نامش “مرتبه حق تقوا“ است پس تقوا مراتبی پائین تر از این هم دارد پس تقوی که به وجهی همان عمل صالح است مراتب و درجاتی دارد (وَ لِکُلٍّ دَرَجاتٌ مِمّا عَمِلُوا وَ لِیُوَفِّیَهُمْ أَعْمالَهُمْ وَ هُمْ لا یُظْلَمُونَ ) [2] و آنچه که در مورد قرآن بیشتر مطرح است بحث دوم است که قرآن دارای معانی طولی و یا بعبارت دیگر دارای بطون است و این هیچ منافات با مطلق بودن حقیقت ندارد. مراتب داشتن یک حقیقت بمعنای متناقض  و متغیر بودن آن معانی نیست. .

پایگاه اطلاع رسانی حوزه

مرجع:

ایجاد شده در 1401/04/17

لینک کوتاه