برای اینکه یک شخص موحد بماند کدامیک از انواع توحید راباید دارا باشد؟

برای اینکه موحد بمانیم باید تمام مراحل توحید را دارا باشیم اگر می بینیم که اسلام مشرکان را مورد انتقاد قرار می دهد به این دلیل است که آنان توحید در ذات را پذیرفته اند اما در توحید ربوبیت مشرک شده اند. شاخه های توحید[1] ما معتقدیم:توحید شاخه‏های زیادی دارد که از همه مهمتر شاخه‏های چهار گانه زیر است: الف:توحید ذات، یعنی ذات پاک او یگانه است و هیچ شبیه و نظیر و مانندی ندارد. ب:توحید صفات، یعنی صفات علم و قدرت و ازلیت و ابدیت و...همه در ذات او جمع است و عین ذات یگانه اوست.نه مانند مخلوقات که صفات آنها از یکدیگر جدا، و از ذات آنها نیز جداست، البته عینیت ذات خداوند با صفات او نیاز به دقت و ظرافت فکری دارد. ج:توحید افعال، یعنی هر فعل و حرکت و هر اثری که در جهان هستی است همه از اراده و مشیت‏ خدا سرچشمه می‏گیرد: الله خالق کل شی‏ء و هو علی کل شی‏ء وکیل، خداوند آفریننده همه چیز، و حافظ و ناظر بر همه اشیاست‏». [2] له مقالید السموات و الارض، کلیدهای آسمانها و زمین از آن اوست (و در دست قدرت او می‏باشد) ».[3] آری‏«لا مؤثر فی الوجود الا الله، هیچ مؤثری در جهان هستی، جز ذات پاک خداوند وجود ندارد». ولی این سخن به آن معنی نیست که ما در اعمال خود مجبوریم، بلکه به عکس ما در اراده و تصمیم گیریهای خود آزاد هستیم انا هدیناه السبیل اما شاکرا و اما کفورا ، ما او (انسان) را هدایت کردیم (و راه را به او نشان دادیم) خواه شاکر باشد (و بپذیرد) یا کفران کند (و سر باز زند) . [4] و ان لیس للانسان الا ما سعی، و برای انسان بهره‏ای جز سعی و کوشش او نیست‏». [5] این آیات قرآنی با صراحت نشان می‏دهد که انسان دارای آزادی اراده است، ولی چون آزادی اراده و قدرت بر انجام کارها را خداوند به ما داده است، اعمال ما مستند به اوست‏ بی آنکه از مسؤولیت ما در برابر کارهایمان بکاهد. آری او اراده کرده است که ما اعمال خود را با آزادی انجام دهیم تا از این طریق ما را آزمایش کند و در طریق تکامل پیش ببرد، چرا که تنها با آزادی اراده و پیمودن راه اطاعت ‏خدا با اختیار، تکامل انسانها صورت می‏گیرد، زیرا اعمال جبری و خارج از اختیار نه دلیل خوبی کسی است و نه نشانه بدی او! اصولا اگر ما در اعمالمان مجبور بودیم، نه بعثت انبیاء و نازل شدن کتب آسمانی مفهوم داشت، و نه تکالیف دینی و تعلیم و تربیت، همچنین پاداش و کیفر الهی نیز نامفهوم و خالی از محتوا می‏شد. این همان چیزی است که ما از مکتب ائمه اهل بیت علیهم السلام نیز آموخته‏ایم که به ما فرموده‏اند:نه جبر مطلق صحیح است و نه تفویض و واگذاری مطلق، بلکه چیزی در میان این دو است:«لا جبر و لا تفویض و لکن امر بین امرین‏». [6] د:توحید عبادت، یعنی،عبادت مخصوص خداست و هیچ معبودی جز ذات پاک او وجود ندارد، این شاخه توحید از مهمترین شاخه‏های آن محسوب می‏شود، و پیامبران الهی بیشتر روی آن تکیه کرده‏اند: و ما امروا الا لیعبدوا الله مخلصین له الدین حنفاء...و ذلک دین القیمة، به آنها (پیامبران) جز این دستوری داده نشد که تنها خدا را بپرستند، و دین خود را برای او خالص کنند و از شرک به توحید باز گردند...و این است آیین پایدار الهی‏»! [7] برای پیمودن مراحل تکامل اخلاق و عرفان، توحید از این هم عمیق تر می‏شود و به جایی می‏رسد که انسان باید تنها به خدا دل ببندد، در همه جا او را بطلبد و جز به او نیندیشد و چیزی او را از خدا به خود مشغول نسازد: «کلما شغلک عن الله فهو صنمک، هر چیز تو را به خود مشغول سازد و از خدا دور کند، بت توست‏». ما معتقدیم: شاخه‏های توحید منحصر به این چهار شاخه نیست، بلکه توحید مالکیت (یعنی همه چیز از آن خداست) لله ما فی السموات و ما فی الارض [8] و توحید حاکمیت، ‏یعنی قانون تنها قانون خداست و من لم یحکم بما انزل الله فاولئک هم الکافرون [9]همه از شاخه‏های توحید است. پس لازم است که انسان موحد همه ی انواع توحید را دارا باشد. توحید       .

پایگاه اطلاع رسانی حوزه

مرجع:

ایجاد شده در 1401/04/17

لینک کوتاه