چرا صدقه دادن به اهل بیت(ع) حرام است؟

در پاسخ به این سوال به مطالب زیر توجه نمایید:لف) صدقه دادن از دیدگاه فقهای سنّی و شیعه، آنچه بر‌بنی هاشم حرام است، اخذ زکات واجب است که غیر‌بنی هاشم به بنی هاشم بدهند. (زکات واجب نیز در فقه اسلامی صدقه نامیده می‌شود)، نه دادن هر صدقه ای و لو صدقة مستحبی که (بر فرض صحّت داستان) کوفیان به کودکان بنی هاشم داده اند. این کلام ان الصدقه علینا حرام جمله مشهوری است که در منابع معتبر وکهن نیامده از این رو فقها در هنگام فتوی بر این باورند صدقات مستحبی برای سادات مانعی ندارد. به فرض صحت و صدور این جمله چند گمان می رود.نخست آنکه آنچه به اسرای کربلا می دادند به عنوان زکات بوده که زینب یا ام کلثوم آنها را رد می کردند و چنین جمله ای می فرمودند.دوم آنکه این گونه صدقه دادن که همراه با تحقیر وتوهین اهل بیت امام حسین باشد حرام است ازاین رو برای مبارزه با این توهین و خنثی نمودن آن، صدقاتی که به اسرای کربلا می دادند رد می شد.وا نگهی چه بسا اگر صدقه دادن به سادات حتی صدقات مستحبی اگر موجب تحقیر و توهین آنان باشد کاری نارواست به همین دلیل برخی فقها مانند آیه الله خویی بر همین باور است که صدقاتی که موجب خواری سادات گردد بعید نیست حرام باشد.(السید الخوئی، مصباح الفقاهة، چاپ اول، ناشر مکتبة الداوری – قم، ج1، ص802.)ب) حکمت حرمت صدقه واجب به اهل بیت اسلام برای برطرف کردن محرومیت های جامعه و زدودن فقر و تأمین نیازهای اساسی فقرا، ایتام و ... دو منبع مهم اقتصادی را در نظر گرفته است، یکی زکات که مربوط به همه فقرای جامعه است و دیگری خمس که بخشی از آن مخصوص فقرای سادات است که به اندازه نیاز سال شان پرداخت می شود، و بخش دیگر آن مربوط به امام و رهبر جامعه اسلامی است نه فامیل پیامبر(ص). به تعبیر دیگر سهم خدا و سهم پیامبر و سهم ذی القربی، هر سه سهم متعلق به رهبر حکومت اسلامی است، او زندگی ساده خود را از آن اداره می کند و بقیه را در مخارج گوناگونی که لازمه مقام رهبری و اداره امت اسلام است مصرف خواهد نمود.(تفسیر نمونه، ج7، ص174)بنابراین، خمس با زکات هیچ گونه فرق اصولی ندارد، یعنی هر دو مربوط به فقرا و افراد محروم و ناتوان اجتماع و به هر یک به اندازه احتیاجات شان داده می شود و زاید بر آن جزء بیت المال مسلمانان محسوب خواهد شد، تنها چیزی که هست برای آن که فرزندان پیامبر خدا از یک نوع احترام معنوی برخوردار باشند و از سوی دیگر، بهانه ای به دست مخالفان نیفتد که پیامبر(ص) خویشان خود را بر اموال عمومی(زکات) مسلط ساخته است، نیازمندی های آن ها به عنوانی غیر از عنوان زکات تأمین شده است. دلیل این مدعا روایتی از امام صادق(ع) است که فرمود: عده ای از بنی هاشم از پیامبر(ص) استدعا کردند که آنها را مأمور جمع آوری زکات قرار دهند، پیامبر(ص) فرمود: « یا بنی عبدالمطلب(بنی هاشم) ان الصدقه لاتحل لی و لکم ... .؛ زکات و صدقه برای من و شما حلال نیست.»(وسایل ب29 ح1). اگر زکات مال جاذبه ای نداشت، گروهی از بنی هاشم چنین تقاضایی نمی کردند. زکات از آن جهت جذابیت داشت که زندگی اکثر مردم از طریق کشاورزی و دامداری تأمین می شد و زکات فراوانی در دست آنان بود. .

پرسمان دانشگاهیان

مرجع:

ایجاد شده در 1401/03/25

لینک کوتاه