تاکنون چه تعداد پیمان صلح میان اعراب و اسرائیل بسته شده است؟

هر چند که تا کنون طرح هاى زیادى براى صلح اعراب واسرائیل پیشنهاد شده است اما بیشتر انها توسط طرفین یا یکى از ان دو رد شده وبه مرحله انعقاد وامضاء نرسیده است . ازمیان طرحها وپیشنهادهاى مختلف ، قراردادهاى زیرتاکنون به مرحله امضاء رسیده است : 1 - قرارداد کمپ دیوید 1979 : شکست استراتژى برخورد نظامى اعراب وهمچنین استیصال وخستگى سازمانهاى چریکى در ادامه مبارزه مسلحانه با رژیم غاصب اسراییل که اکنون به سلاح هسته اى نیز مسلح شده بود تمایل به سازش با رژیم اشغالگر وشناسایى اسراییل بعنوان یک دولت قانونى ومشروع را سبب گردید . امریکایها نیز که خاطرات بحران نفتى دهه 70 انها را شوکه کرده بود ابتکار عمل را بدست گرفتند . اوج این تلاشها کشاندن مصر به پاى میز مذاکره وسازش بااسراییل وامضاى قرار داد کمپ دیوید در سال 1979 بوده است بدین ترتیب امریکا بزرگترین کشور در صف مبارزه با رژیم صهیونیستى را روى صندلى مذاکره نشاند تا تابوى عدم مذاکره با اسراییل شکسته شود . انور سادات رییس جمهور مصر ، مناخیم بگیم و جیمى کارتر امضا کنندگان پیمان کمپ دیوید بودند تا مبناى صلح خاورمیانه توسط این اشخاص رقم بخورد . یکى از مفاد این قرارداد مبنا قرار گرفتن قطعنامه هاى 242 و 338 شوراى امنیت در مذاکرات صلح اینده بین اسراییل وهمسایگانش بوده است قطعنامه هاى فوق بر عقب نشینى اسراییل از بلندیهاى جولان وبیت المقدس ، غرب رود اردن ونوار غزه صراحت دارد . اسراییل در برابر باز پس دادن بخشهاى باقى مانده صحراى سینا به مصر ، امتیاز بزرگى از مصر کسب کرد که در طول 31 سال تاسیس دولت یهود از اعراب بدست نیاورده بود ( به رسمیت شناخته شدن توسط مصر ) در نتیجه این قرار داد ، شکاف سیاسى قابل توجهى بین اعراب ایجاد شد وثانیا با کسب مشروعیت از طریق شناسایى اسراییل توسط مصر بزرگترین ومنتفذ ترین کشور عربى ، بدعتى بزرگ در میان اعراب شکل گرفت . 2 و 3 - قراردادهاى اسلوى 1 و 2 : همزمان با مذاکرات مادرید که دستاورد خاصى نداشت مقامات ساف ( سازمان ازادى بخش فلسطین ) واسراییل بطور مخفیانه گفتگو هاى دوجانبه در اسلو را دنبال کردند این مذاکرات سرانجام منجر به انعقاد قراردادى بین اسحاق رابین و یاسر عرفات گردید . سند نهایى قرارداد مذکور موسوم به غزه - اریحا و یا اسلو 1 در 13 دسامبر 1993 در واشنگتن به امضا رسید . ساف در مذاکرات خود با هیئت اسراییلى بر اجراى قطعنامه هاى 242 و 338 شوراى امنیت سازمان ملل ، تشکیل دولت مستقل ملى در کرانه غربى ونوار غزه به مرکزیت بیت المقدس پایتخت ، متوقف ساختن پروژه هاى ساخت شهرکهاى یهودى نشین توسط اسراییل ، داشتن حق تعیین سرنوشت ، بازگشت فلسطینى هاى اواره به وطن خود اصرار مى ورزید از سوى دیگر اسراییلى ها مصرانه قطعنامه هاى 242 و 338 را رد مى کردند و بر خودمختارى ادارى وراه حل هاى مرحله اى اصرار داشتند . به پیشنهاد اسراییلیها ، مسئولیت حفظ امنیت وامور مربوط به ساکنان اسرایییلى در اراضى اشغالى بر عهده اسراییل خواهد بود رژیم صهیونیستى براى پلیس خودگران نقش محدودى قایل بود اختیارات محدود پلیس فلسطینى محدود به جرایم عمومى فقط فلسطینى ها بوده و امور مربوط به ساکنان یهودى در اراضى اشغالى وهمچنین یهودیانى که به این مناطق سفر مى کردندهمچنان بر عهده پلیس رژیم صهیونیستى مى باشد . در قرار داد اسلو 1 شاهد تشکیل یک شوراى ادارى بمنظور اداره امور حکومت خودگردان مى باشیم براین اساس اکثر وظایف ادارى ، اقتصادى ، کشاورزى ، خدماتى ، اموزش وپروش جهانگردى وتشکیل دادگاههاى عمومى در نوار غزه وبعدها در کرانه باخترى به عهده این شورا خواهد بود شوراى مذکور فاقد قدرت قانونگذارى وحق تصمیم گیرى در مورد مسایل امنیتى وسیاست خارجى خواهد بود . دراین طرح صلاحیتى براى شورا نسبت به دخالت در امور شهرک هاى یهودى نشین داده نشده بود . در اسلو 1 بیت المقدس همچنان در دست دولت یهودى باقى مى ماند واضح بود که این طرح نمى توانست انتظارات مقامات فلسطینى را براورده کند . البته به ازاى این امتیازات 3 ونیم تا 5 درصد از سرزمینهاى اشغالى به فلسطینى ها عودت داده مى شد . دور دوم مذاکرات ساف واسراییل که به قرار داد طابا یا اسلو 2 معروف است گسترش یافته اسلو 1 است که در واقع سندى براى تداوم وگسترش حکومت خودگردان مى باشد سند نهایى اسلو 2 در سپتامبر 1995 به امضاى عرفات و رابین در واشنگتن رسید . در قرار داد طابا تاکید شده بودکه بعد از عقب نشینى نیروهاى اسراییلى از مراکز شهرهاى نابلس ، جنین ، طولکرم ، رام ا . . . ، قلقیلیه و بیت الحم انتخابات فلسطینى برگزار شود . صهیونیستها در این مقطع نیز با بهانه قرار دادن سکونت 400 یهودى در وسط شهر الخلیل موضوع این شهررا مسکوت گذاشتند . در دو قرارداد مذکور به هیچ عنوان به ایجاد دولت مستقل فلسطینیى اشاره نشده بود روند سیاسى واقتصادى فلسطین همچنان در دستان اسراییل قرار داشت علاوه بران ، این صلح تمامى مردم فلسطین را شامل نمى شدوحدود یک دوم جمعیت فلسطین یعنى 5 . 3 میلیون نفر از انها را بدلیل اینکه ساکن غزه یا کرانه باخترى نمى باشند و در اردوگاههاى لبنان سوریه واردن بسر مى برند شامل نمى شود . 4 - توافقنامه صلح مریلند : پس از 18 ماه توقف در روند مذاکرات صلح بین اسراییل وفلسطین بدنبال پذیرش عقب نشینى از طرف نتانیاهو از شش شهر کرانه غربى ودر اختیارقرار دادن 27 درصد از سرزمینهاى این منطقه به حکومت خودگردان ، توافقنامه مریلند در 23 اکتبر 1998 بین نتانیاهو و عرفات با حضور کلینتون امضا شد این قرارداد که مرحله دوم اسلو 2 به شمار مى رود یکى از محورهاى عقب نشینى اسراییل از 13 درصد سرزمینهاى کرانه باخترى است عرفات نیز متعهد شد که تحت یک برنامه کارى با همکارى سیا وموساد با فلسطینى هاى ضد صهیونیست مبارزه کندوهمچنین نابودى اسراییل از منشور ساف حذف شده و اجازه تاسیس مرکز امنیتى مشترک موساد - سیا در قلب سرزمینهاى فلسطین داده شود . 5 - قرار داد واى ریور 2 پس از کوشش آمریکا و سفرهاى مکرر مادلین آلبرایت وزیر امور خارجه ى وقت این کشور به فلسطین اشغالى ، سرانجام یاسر عرفات رییس فقید حکومت خودگردان فلسطین و بنیامین نتانیاهو نخست وزیر پیشین اسراییل با حضور بیل کلینتون رییس جمهورى وقت آمریکا موافقتنامه واى ریور را در اکتبر ? 1998 میلادى امضا کردند . مطابق بندهاى این موافقت نامه ، اسراییل باید ? 750 اسیر فلسطینى را آزاد و از ? 13 درصد خاک کرانه ى باخترى رود اردن در سه مرحله عقب نشینى مى کرد و در مقابل ، حکومت خودگردان قول داد برخى بندهاى مورد درخواست تل اویو در منشور ملى فلسطین را حذف کند . دو ماه بعد از امضاى موافقتنامه ى واى ریور ، شوراى ملى فلسطین طى نشستى در شهر غزه ، بندهایى از منشور ملى را که در آن خواستار از بین رفتن اسراییل شده بود حذف کرد اما رژیم صهیونیستى به تعهداتش جامه ى عمل نپوشاند و آمریکا نیز بر این رژیم فشار وارد نیاورد . مقام هاى امنیتى و نظامى اسراییل تنها ? 250 اسیر فلسطینى را که مدت محکومیت بیشتر آنان به پایان رسیده بود آزاد اما از آزادى زندانیان سیاسى خوددارى کردند . آنان همچنین برخلاف مفاد موافقتنامه ى واى ریور ، نه تنها اداره مناطق کرانه باخترى را به حکومت خودگردان فلسطین واگذار نکردند که به روند اشغال و شهرک سازى و ساخت دیوار حایل در این مناطق ادامه دادند . 6 - قرارداد شرم الشیخ : یک سال پس از نشست واى ریور ، نشست اول شرم الشیخ در سپتامبر ? 1999 با حضور حسنى مبارک رییس جمهورى مصر ، عبدالله دوم شاه اردن ، آلبرایت ، یاسر عرفات و ایهود باراک نخست وزیر وقت اسراییل برگزار شد . آن نشست هم به امضاى یک موافقتنامه میان اسراییل و حکومت خودگردان فلسطین منجر شد و مبارک و عبدالله و البرایت به عنوان گواه ، آن را امضا کردند . براساس موافقتنامه ى شرم الشیخ قرار شد اسراییل ? 350 اسیر فلسطینى را آزاد و در ? 2 مرحله از ? 11 درصد خاک کرانه ى باخترى عقب نشینى کند تا حکومت خودگردان بتواند بر ? 40 درصد این منطقه اعمال حاکمیت نماید . اسراییل نه تنها از مناطق کرانه خارج نشد که یک سال بعد یعنى سال ? 2000 میلادى با اشغال همه ى این مناطق ، سیطره ى خود را بر سراسر خاک فلسطین کامل کرد . این اشغال ، به شعله ور شدن آتش قیام مشهور به انتفاضه ى مسجدالاقصى دامن زد و بار دیگر نشان داد که مقام هاى تل اویو به هیچ یک از عهد و پیمان ها و بندهاى موافقتنامه هاى امضا شده ، پایبند نیستند . براى اطلاعات بیشتر در این زمینه به منابع زیر مراجعه فرمائید : 1 - سایت اینترنتى افتاب 10 اذ 1386 . 2 سیاست و حکومت در فلسطین اشغالى ، مصطفى ملکوتیان . 3 - خاورمیانه در قرن بیستم ، ژان پى یر درینیک ، ترجمه فرنگیس اردلان . .

پرسمان دانشگاهیان

مرجع:

ایجاد شده در 1401/03/25

لینک کوتاه