کذب وافک وافترا وتهمت هر کدام به چه معنی است و چه رابطه ای میان این مفاهیم وجود دارد؟

الفاظ مذکور گر چه به ظاهر مترادف هستند اما تفاوت های لطیفی دارند که به تناسب کاربرد مشخص می شوند. کذب: در اصل و ریشه آن چیزی است که در مقابل صدق، راستی و درستی و مخالف واقعیت و حقیقت است. همان طور که صدق و راستی موافق حق و واقعیت است. و کذب یا در سخن است و یا عمل، و در امر خارجی است و یا معنوی، که جامع آنها مطابقت نداشتن با واقیعت و حق است. (ر. ک: التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، ج 10، ص 33؛ قاموس قرآن، ج 6، ص 97 )   فرى: در اصل به معنای قطع کردن و بریدن به مقدار و به اندازه است. مانند قطع و طی مسافت مشخص، قطع و دوختن پوست با نظم، ... . و افتراء از باب افتعال، دلالت می کند بر اختیار انجام کار و قصد آن حال چه در صلاح باشد یا در فساد   و در کذب و دروغ باشد یا صدق و راستی و درستی ، که نوعا در فساد و کذب است. (ر. ک: التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، ج 9، ص 75 ) راغب گوید: فرى قطع براى دوختن و اصلاح، و افراء قطع براى افساد است. (ر. ک: قاموس قرآن، ج 5، ص 171)   أفک : إفک هر چیزى که وجهه ی شایسته و نیکویش که به حقّ (یا ناحق) سزاوار آن است تغییر یافته. در اعتقاد از ایمان و حقّ به باطل، و در سخن از صدق و راستى به دروغ، و در عمل از کار پسندیده به عمل زشت و قبیح روى گرداندن. (ر. ک: المفردات فی غریب القرآن، ص79 )   تهم : تهمت نسبت گناه، منقصت و عیب به کسی که دارا نباشد دادن، و گمان بد بردن است. (لغت نامه دهخدا ؛ مجمع البحرین، ج 6، ص 23 ؛ لسان العرب، ج 12، ص72)   .

پرسمان دانشگاهیان

مرجع:

ایجاد شده در 1401/03/25

لینک کوتاه