صفت «باقی» که از صفات الهی است، چه معنایی دارد؟

(باقی)، اسم فاعل از مادّه (بقی) به معنای ثابت، برقرار، پایدار و بادوام و ضدّ فناپذیری و نابودی است.[1] ابن اثیر می‌گوید: در نام‌های خدای متعال؛ (باقی)، به معنای کسی است که اندازه وجود او، در آینده به پایانی منتهی نمی‌شود و از او به (أبدیّ الوجود (وجود جاودان)) تعبیر می‌شود.[2] بنابر این، (باقی) از نظر واژه‌شناسی، کسی است که فناناپذیر است و پایان و فرجامی ندارد و بر کرانه جاودانگی است. در قرآن کریم، از مادّه (بقی) در ارتباط با خداوند، این تعابیر به‌کار رفته‌اند: (وَ اللَّهُ خَیْرٌ وَ أَبْقی‌)؛[3] و خداوند، بهتر و پایدارتر است. (وَ یَبْقی‌ وَجْهُ رَبِّکَ ذُو الْجَلالِ وَ الْإِکْرام‌)؛[4] و ذاتِ باشکوه و ارجمند پروردگارت باقی خواهد ماند. (وَ ما عِنْدَ اللَّهِ خَیْرٌ وَ أَبْقی‌)؛[5] و آنچه نزد خداست، بهتر و پایدارتر است. صفت (باقی) در احادیث نیز با توضیحاتی آمده‌است: (الباقی بِلا أجَلٍ)؛[6] یعنی پایدارِ بی سرآمد. (الباقی بِغَیرِ مُدَّةٍ)؛[7] یعنی پایدارِ بدون مدّت. (الْبَاقِی بَعْدَ فَنَاءِ الْخَلْق‌)؛[8] یعنی پایدار پس از نابودی آفریدگان. (الباقی بَعدَ کُلِّ شَیءٍ)؛[9] پایدار پس از هر چیزی. در حقیقت، این ویژگی‌ها، بیانگر همان معنای لغوی (باقی)اند و تأکیدی بر این نکته‌اند که کاربرد حقیقی و مطلق این واژه، تنها برای خدا است. بدین سان، بقا و پایداریِ خداوند، مشروط به هیچ شرطی نیست، او همیشه خواهد بود، پس از نابودی همه جهان نیز پایدار خواهد بود و برای وجودش انتهائی نیست‌.[10] گفتنی است؛ خداوند باقی به ذات خود است؛ زیرا اگر خداوند در بقای خود محتاج دیگران باشد، ممکن خواهد بود و نه واجب، در حالی که خدای تعالی واجب الوجود بذاته است.[11] .

موتور جستجوی پرسش و پاسخ دینی امین

مرجع:

ایجاد شده در 1401/04/03

لینک کوتاه