آیا امام حسن با نوه ابابکر ازدواج کرده است؟ آیا امام باقر با نتیجه ابابکر ازدواج کرده است؟ در صورتیکه جواب مثبت است آیا این ازدواجها گویای رابطه خوب بین آنان نیست؟

براي روشن شدن پاسخ پرسش فوق لازم است به اين مطلب اشاره شود که عبد الرحمان پسر ابي بکر بن ابي قحافه در جنگ بدر در جمع مشرکين و در مقابل مسلمانان قرار داشت و بعدا مسلمان شد و بعد از مرگ پدرش و در جريان جنگ جمل در کنار خواهرش عايشه و در مقابل امام علي ـ عليه السلام ـ و بردارش محمد بن ابي بکر قرار گرفت. عبدالرحمان ابن ابي بکر دختري داشته به اسم حفصه که در ابتدا همسر منذر بن زبير بن عوام بوده و سپس با امام حسن ـ عليه السلام ـ ازدواج مي نمايد. در مورد شخصيت حفصه و اين که چگونه همسري براي امام حسن ـ عليه السلام ـ بوده آيا از مخالفان اهل بيت بوده نظير جعده دختر اشعث بن قيس و يا از محبان خاندان طهارت بوده؟ و تمجيد و يا مذمت ايشان اشاره نشده است و در مورد اصل ازدواج ايشان نيز ابهامي وجود دارد در برخي از منابع تاريخي همان طوري که اشاره شد به ازدواج حفصه با امام حسن ـ عليه السلام ـ اشاره شده است. و در برخي از منابع ديگر گفته شده که ايشان بعد از اين که منذر بن زبير او را طلاق داد با امام حسين ـ عليه السلام ـ ازدواج نمود. ولي به هر حال در اکثر منابع ازدواج حفصه با امام حسن مجتبي ـ عليه السلام ـ مطرح شده و شايد آنچه واقدي در الطبقات الکبري آورده است از باب اشتباه در قلم باشد. امّا راجع به قضيه ازدواج امام محمد باقر با «ام فروه» دختر قاسم بن محمد بن ابي بکر ذکر اين مطلب لازم است که قاسم يکي از ثقات و شخصيت هاي مورد اعتماد امام سجاد ـ عليه السلام ـ و يکي از فقهاء هفتگانه مدينه بوده است. و ايشان در روزي که عمه اش عايشه مانع از دفن امام حسن مجتبي ـ عليه السلام ـ در کنار مرقد رسول الله شد، عايشه را سرزنش کرد. و پدر قاسم که از طرف مادر فرزند اسماء بنت عميس مي باشد از ياران خاص امام علي ـ عليه السلام ـ بوده است چون اسماء بنت عميس آنگاه که بعد از مرگ ابوبکر به افتخار همسري امام علي ـ عليه السلام ـ نايل شد فرزندش محمد بن ابي بکر پسر کوچکي بود که در خانه علي ـ عليه السلام ـ بزرگ و تربيت شد و خلق و خوي امام علي ـ عليه السلام ـ در وجود ايشان انعکاس يافت و از عاشقان خاص امام علي ـ عليه السلام ـ به شمار آمد. امام علي ـ عليه السلام ـ پيش از مالک اشتر محمدبن ابي بکر را که مرد صالح و با تقوا و از محبان اهل بيت ـ عليهم السلام ـ بود، نامزد حکومت مصر کرد که در همان جا و در راه ولاي علي ـ عليه السلام ـ شهيد شد. امام علي ـ عليه السلام ـ هنگامي که مسئوليت حکومت مصر را به او سپرد به مردم مصر نوشت «اميرتان محمد را به خوبي ياري کنيد و بر اطاعت و فرمان او ثابت قدم باشيد تا بر حوض کوثر پيامبرتان وارد شويد». و نيز امام علي ـ عليه السلام ـ در مورد پدر «قاسم» فرموده است: محمد بن ابي بکر فرزند من است هر چند از صلب ابوبکر است». دختر قاسم بن محمد ابي بکر به اسم ام فروه با امام محمد باقر ـ عليه السلام ـ ازدواج مي کند. و افتخار همسري امام محمد باقر ـ عليه السلام ـ و مادري امام صادق ـ عليه السلام ـ را پيدا مي کند، ام فروه هر چند از طرف پدر و مادر نسب به ابوبکر مي برد امّا از محبان اهل بيت عصمت و طهارت مي باشد و امام صادق ـ عليه السلام ـ در مورد مادرش مي فرمايد: «مادرم از جمله زن هاي بود که تقوا و نيکوکاري را پيشه خود کرد و خداوند محسنين و نيکوکاران را دوست مي دارد. با توجه به مطالبي که در مورد اصل قضيه ازدواج امام حسن ـ عليه السلام ـ و امام محمد باقر ـ عليه السلام ـ بيان شد، در پاسخ به پرسش فوق و اين که چگونه ممکن است دو نفر از نظر نژادي مربوط به دو خانواده اي باشند که هم فکر نيستند و در عين حال با همديگر رابطه خويشاوندي داشته باشند؟ بايد گفت اولا دو خانواده ابي طالب و ابوبکر قبل از مطرح شدن مسايل مذهبي و مسأله غصب خلافت، از طريق اسماء بنت عميس رابطه، خويشاوندي داشته و اين خانم حلقه اتصال دو خانواده به حساب مي آيد چون همان طوري که اشاره شد ايشان در ابتداء همسر جعفر بن ابي طالب و سپس همسر ابوبکر و بعد از مرگ ابوبکر افتخار همسري امام علي ـ عليه السلام ـ را داشته است و به طور طبيعي اين ارتباط زمينه ساز وصلت هاي بعدي بوده است به ويژه اين که اين خانم از محبان اهل بيت ـ عليهم السلام ـ بوده است. ثانيا: دو خانواده امام علي ـ عليه السلام ـ و ابوبکر زير چتر مشترکي به اسم اسلام به سر برده اند و فقط در مسأله امامت و برخي جزئيات فروع دين اختلاف داشته و اختلافات مذهبي در آن اوايل به گونه اي که فعلاً مشاهده مي شود نبوده است، علاوه بر اين که بر اساس فقه شيعه يک شيعه مي تواند حتي از اهل کتاب به نحو ازدواج موقت زن بگيرد تا چه رسد به اهل سنت هر چند مجاز نيست به آنها زن بدهد. ثالثا در سؤال فوق اختلاف عقيدتي و فکري به گونه اي در نظر گرفته شده که الاّ ولابد نتيجه اش اختلاف نژادي و قومي است و بالعکس در حالي که اختلاف اعتقادي و فکري ربطي به مسأله اختلاف و عدم اختلاف خانوادگي ندارد چه بسا مي شود که دو نفر از يک خانواده و فاميل هستند ولي از نظر فکري و مذهبي با همديگر اختلاف دارند و اين مطلبي است که به وضوح مشاهده مي شود چنان که عکس آن نيز مشهور و آشکار است که افرادي از نژادهاي مختلف پيرو يک آئين و داراي طرز تفکر و بينش واحدي مي باشند و اصولا دين و مذهب براي همين است که مرزهاي جغرافياي و نژادي را از بين ببرد و آن را معيار قرار ندهد بلکه اعتقادات حقه و بينش صحيح محور و معيار زندگي قرار بگيرد. در نتيجه بايد گفت اختلاف اعتقادي دليل بر ضرورت اختلاف خانوادگي نمي باشد همان طوري که از يک خانواده بودن دليل بر وحدت اعتقادي و فکري نيست همسر نوح پيامبر و نيز همسر امام حسن مجتبي به اسم جعده بنت اشعث در يک خانه زندگي مي کردند ولي داراي يک بينش واحد نبوده اند. در نتيجه به موجب خويشاوندي در يک موردي خاصي نمي توان نتيجه کلي گرفت و حکم کرد که بنابراين ازدواج امام حسن مجتبي ـ عليه السلام ـ با حفصه و يا ازدواج امام محمد باقر ـ عليه السلام ـ با ام فروه دليل بر اين است که آل ابي طالب با ابوبکر و پيروان او يک عقيده و طرز تفکري داشته اند. .

مرجع:

ایجاد شده در 1400/10/19

لینک کوتاه