فحش دادن و دشنام عملی زشت و گناه مسلم است و هرگز درخور اهل ایمان و انسان‌های خداجو و باوقار و مودب به ادب اسلامی نمی‌باشد. توضیح بیشتر درباره فحش:

فحش دادن و دشنام عملی زشت و گناه مسلم است و هرگز درخور اهل ایمان و انسان‌های خداجو و باوقار و مودب به ادب اسلامی نمی‌باشد. توضیح بیشتر درباره فحش: 1- فحش عبارت است از اظهار کردن امور زشت و قبیح با الفاظ و عبارت صریح. همه الفاظ فحش بى‌شک ممنوع و مذموم است؛ اگرچه بعضى بدتر و زشت‌تر است؛ بنابراین گناهش بیشتر است. خواه به عنوان دشنام و ایذاء گفته شود یا در مقام شوخى و مزاح یا به عنوانى دیگر. 2- فحاشی و بددهنی و هرزه گویی، و بیان کلمات رکیک، یکی از خصایص زشت افراد فاسد، عاجز، ناتوان و بی‌منطق است. افراد سفیه بی‌خرد، در برخورد با مردم چون از منطق و کلام درستی برخوردار نیستند و از دادن جواب صحیح عاجز هستند، بی‌پروا دهان را باز می‌کنند و زبان خویش را حرکت می‌دهند و با الفاظ رکیک، فحاشی می‌کنند. افراد جاهل و نادانی که با کوچکترین بهانه خشمگین شده، به دور از شرم و حیا، فحش و دشنام می‌دهند و آبروی دیگران را مورد هجوم قرار داده و از بین می‌برند. اعضای یک خانواده، و افراد یک محله، و مردم یک جامعه از گزند زبان فحاشان در آسایش و آرامش نیستند. زیرا به سبب کوچکترین برخوردی، مورد هجوم دشنامهای ایشان قرار می‌گیرند و اذیت و آزار می‌شوند و به وسیله الفاظ رکیک، حرمت و احترامشان در هم شکسته شده، به حریم شخصیت ایشان تجاوز می‌شود و آبرویشان از بین می‌رود. و این یک نوع تجاوز و ستمگری به شخصیت و حقوق افرادی است که باید عزّت، آبرو و امنیت ایشان حفظ گردد. کسانی که پرده شرم و حیا می‌درند و بی‌پروا فحّاشی می‌کنند و آبروی انسانها را مورد تجاوز قرار می‌دهند باید بدانند با داشتن چنین اخلاق و صفت پلیدی، باطن و سیرتشان شیطانی است. «فحش در احادیث و روایات»: در متون و منابع غنی اسلامی و روایات پیشوایان دین علیهم السلام صحبت رکیک ٬فحش دادن و عدم عفت کلام٬ بسیار مذمت شده و نهی گردیده است. در روایتی آمده که: 1- امام صادق(ع) فرمود: «فحش دادن ظلم است و ظالم در آتش دوزخ قراردارد.»( کافی، ج2، ص325، وسائل، ج11، ص330) 2- پیامبر(ص)- فرمود: «خداوند بهشت را حرام کرده بر هر دشنام دهنده بی آبروی بی حیائی که از آنچه می گوید و از آنچه به او گفته می شود باکی ندارد و متأثر و ناراحت نمی شود.»( کافی، ج2، ص323، تحف العقول، ص416) 3- و نیز فرمود: «هرگاه شخصی را دیدید که نسبت به آنچه می گوید یا درباره او گفته می شود بی مبالات و بی تفاوت است پس همانا او یا زنازاده است و یا شیطان شریک او بوده است.»( کافی، ج2، ص323، تحف العقول، ص416) 4- و نیز فرمود: «فحش به مؤمن مانند نزدیک شدن به مرگ است.»( کافی، ج2، ص359، وسائل، ج8، ص611) 5- همچنین فرمود، فحش به مؤمن فسق، و جنگ با او کفر است.»( کافی، ج 2، ص360) 6-الامام علی (علیه السلام): «الفُحشُ وَ التَّفَحُّشُ لَیسا مِن الإسلامِ---دشنام دادن و بددهنی (یا دشنام شنیدن) از اسلام بدورند». 7 ـ الامام باقر (علیه السلام): «‌اِنَّ اللهَ یبغِضُ الفاحِشَ المُتَفَحُّشَ---خداوند شخص ناسزاگوی بددهن (یا دشنام شنو) را دشمن دارد». 8 ـ پیامبر خدا (صلی الله علیه و آله): «ایاکُم وَ الفُحشَ؛ فَاِنَّ اللهَ عَزَّوَجَلَّ لایحِبُّ الفاحِشَ المُتَفَحِّشَ---از دشنامگویی بپرهیزید، زیرا خدای عزوجلّ ناسزاگوی بد دهن را دوست ندارد». 9 ـ رسول الله (‌صلی الله علیه و آله):‌ «‌ما کَانَ الفُحشُ فی شیءٍ قَطُّ اِلّا شانَهُ، وَ لا کانَ الحَیاءُ فی شیءٍ قَطُّ الّا زانَهُ---زشت گویی (و زشت کرداری) هرگز در چیزی نبود مگر اینکه آن را عیبناک گردانید و شرم و حیا هرگز در چیزی نبود مگر اینکه آن را آراست». 10 ـ الامام علی (علیه السلام):‌ «اَسفَهُ السُّفَهاءِ المُتَبجِّحُ بِفُحشِ الکَلامِ---نابخردترین نابخردان، کسی است که به دشنامگویی افتخار کند». 11 ـ الامام الصادق (علیه السلام): «البَذاءُ مِن الجَفاءُ وَ الجَفاءُ فی النّارِ---بدزبانی از بی ادبی است و بی ادبی در آتش می باشد».‌ امام صادق علیه السلام فرمودند: «خداوند می‌فرماید که هرکس به دوست من (یعنی مومن) اهانت کند (چه با زبان و چه با رفتار) به جنگ با من برخاسته است.»( اصول کافی ج ص ۳۵۲) نقل شده که روزی یکی از یاران امام صادق علیه السلام در خدمت ایشان به جایی رهسپار بود. غلام آن مرد از آنها عقب افتاد٬ مرد او را صدا زد ولی غلام جواب نداد. بار دوم و سوم هم او را فرا خواند؛ اما باز از غلام پاسخی شنیده نشد. آن مرد به غلام دشنام داد و گفت: یابن الفاعلة٬ ای حرامزاده با تو هستم!. امام صادق علیه السلام با شنیدن این ناسزا از راه رفتن باز ایستادند و فرمودند: چه گفتی؟ صحابی گفت: یابن رسول الله! چون پدر و مادرش مسلمان نبوده و از بلاد غیر اسلامی هستند، لذا این ناسزا را دادم و این نسبت حقی است که گفتم. حضرت فرمودند: مرا با پدر و مادر او کاری نیست. چرا به او فحاشی می‌کنی؟ بعد فرمودند: دیگر حق نداری با من رفت و آمد کنی. (نقل کردند که امام تا زنده بودند٬آن صحابی را به حضور نپذیرفتند و با او رفت و آمد نکردند). فحش و دشنام برای مومن در هیچ صورتی روا و شایسته نیست حتی اگر مورد فحش و دشنام قرار گیرد حق ندارد در مقابل، به آن فرد فحاشی کند و اگر کسی به او فحش دهد جزای این بی‌ادبی خود را خواهد دید و مورد مواخذه الهی قرار خواهد گرفت و مومنی که مورد فحاشی قرار گرفته و مقابله به مثل نکرده به خاطر این تحمل ماجور و مثاب خواهد بود. « راه درمان و معالجه بیماری دشنام گویی» در روایات و اصول اسلامی راهکارهایی برای درمان این بیماری بیان شده است که عبارتند از: 1- انسان از مقدمات پیدایش غضب اجتناب کند تا نسبت به مؤمنان به خشم نیاید. 2- غضب خود را فرو نشاند و بر اعصاب خود مسلط شود. 3- از معاشرت با اهل فسق و فساد پرهیز نماید تا بتواند زبان خود را از فحش باز دارد. چند نکته درباره ناسزاگویی: 1- باید توجه داشت که سب یکی از ائمه به سب پیامبر، و سب پیامبر به سب خدا برمی گردد و سب خدا شرک بخدا و سب به پیامبر کفر به خدا است، و پیامبر(ص) فرمود:« هر کسی که علی را دشنام دهد مرا دشنام داده و هر کس مرا دشنام دهد خدا را دشنام داده است.»( امالی، ص97، عیون اخبار الرضا ص30) 2- پیامبر (ص) فرمود:«مردگان را دشنام ندهید، زیرا آن ها به آنچه پیش فرستاده اند می رسند پس اگر مومن باشند که مثل زندگان دشنام به آنها جایز نیست و اگر فاسق باشند با اعمال بدی که انجام داده اند خود را گرفتار و محروم از رحمت الهی ساخته اند، بنابراین، شما به آنان دشنام ندهید.»( المحجه البیضاء، ج5، ص224) 3- فحش دادن و هرزه گویی باعث می شود که خوبان و نیکان از فحش دهنده تنفر پیدا کنند و در نتیجه از او دوری گزینند و در عوض بدان و پستان دور او را بگیرند و غرق در فساد و تباهی شوند. امیر مومنان در این رابطه می فرماید:«ازهر کلام زشت و سخن ناروا پرهیز کن زیرا با گفتن آن افراد پست به تو روی می آورند و کریمان از تو می گریزند.» (غرر الحکم، ف5، ح91) 4- دشنام دادن باعث کینه توزی و دشمنی می شود. شخصی از قبیله بنی تمیم به خدمت پیامبر رسید و عرض کرد مرا موعظه کنید. در بین مواعظ حضرت این جمله بود: «به مردم فحش مده که باعث دشمنی آن ها می شود. »(کافی، ج2، ص360، وسائل، ج 8 ص610) 5- «کسی که فحش دادن را شروع کرده از آن که جواب فحش او را می دهد ستمکارتر است.» (تحف العقول، ص435) 6- یکی از بزرگترین تعالیم اخلاقی اسلام محترم شمردن مقدسات جامعه است. هر فردی وقتی برای چیزی قداست خاصی قایل شد به آن احترام می گذارد و از حریم آن دفاع می کند و بهیچ وجه راضی نمی شود که دیگری به مقدسات او اهانت کند و آن ها را به باد فحش بگیرد و کوچکترین توهینی به مقدسات او (هر چند پوچ و خرافی باشد) باعث می شود که او هم بخاطر تعصب جاهلی خود متقابلا به مقدسات مومنین فحش و ناسزا بگوید و به ساحت قدس الهی اهانت کند. قرآن برای حفظ مقدسات دینی از نیش زبان و گزند مشرکان، مومنان را از دشنام دادن به بتها بشدت منع می کند و می فرماید: «نباید شما مومنان به بتهای آنان دشنام بدهید زیرا عکس العمل آنان نیز این خواهد بود که از روی جهالت و لجاجت معبود حقیقی و پروردگار شما را دشنام دهند. »(انعام. 108) مسعده بن صدقه از امام صادق (ع) سوال می کند که معنی کلام پیامبر (ص) چیست که فرمود:«شرک از حرکت مورچه بر روی یک سنگ صاف در شب تاریک مخفی تر است؟!» امام فرمود:«مومنان به بت های مشرکان دشنام می دهند و در نتیجه مشرکان هم به معبود مومنان ناسزا می گویند پس خداوند از دشنام به بت ها نهی فرموده تا کافران معبود مومنان را دشنام ندهند پس مومنان به واسطه دشنام به بت ها، مشرک می شوند در حالیکه خود نمی دانند. »(وسائل الشیعه، ج11، ص498) به همین جهت ملاحظه می کنیم امیرمومنان (ع) هنگامی که در جنگ صفین شنید جمعی از اصحاب، معاویه و پیروان او را دشنام می دهند فرمود:«من دوست ندارم که شما فحاش باشید لکن اگر شما بجای دشنام اعمال و احوال آن ها را ذکر کنید به حق نزدیکتر و برای اتمام حجت بهتر است.» (نهج البلاغه، خطبه 199) .

پرسمان دانشگاهیان

مرجع:

ایجاد شده در 1401/03/25

لینک کوتاه