آیا درست است که عروة بن مسعود یکی از سادات اربعه اسلام است؟ باقی افراد چه کسانی بوده اند؟

سیادت به معنی لغوی، یعنی: آقائی، ریاست، رهبر قومی بودن. ولی در اصطلاح، سید به کسی گفته می شود که سلسله نسبش از طریق ائمه معصومین به پیامبر ـ صلی الله علیه و آله و سلم ـ برسد. در سئوال مذکور هم که از کلمه سیادت (سادات) استفاده شده، منظور همان معنای لغوی است. افراد ی که به آن ها اشاره می شود همان طور که در دوران جاهلیت رهبر و رئیس قوم خود بودند، در دوره اسلام هم آقا و رئیس قبیله و قوم خود باقی ماندند، یعنی همان جایگاه و منزلت را دارا بودند. این چهار نفر عبارتند از: 1. عروه بن مسعود ثقفی که از اهالی طائف و رئیس قبیله ثقیف بود. او در سال نهم هجری خدمت رسول اکرم ـ صلی الله علیه و آله و سلم ـ رسیده و مسلمانان شد و از حضرت اجازه خواست به سوی قوم خود برگردد تا آنها را به اسلام دعوت کند. حضرت فرمود: اگر پیش قوم خود بروی آنها تو را خواهند کشت. ولی ابن مسعود از آنجايی که به مقام و منزلت خود در نزد قومش امید بسته بود، به میان ثقفی ها رفت واسلام خود را آشکار نمود و آنها را هم به اسلام دعوت کرد ولی همان لحظه او را تیر باران کردند و به شهادت رسید و در آخرین لحظه حیاتش به نزدیکانش گفت: به خاطر خون او جنگ نکنند چرا که این شهادت کرامتی بود از طرف خدا و در این باره پیامبر ـ صلی الله علیه و آله و سلم ـ فرمودند: عروه درمیان قوم خود همانند صاحب یاسین درمیان قوم خود بود . عروه بن مسعود جد مادری حضرت علی اکبر ـ علیه السلام ـ نیز می باشد. 2. بشر بن هلال عبدی، یکی از صحابه رسول خدا ـ صلی الله علیه و آله و سلم ـ . در حدیثی از ابن عباس نقل شده که وی یکی از سادات اربعه می باشد. ولی اطلاعات زیادی درباره این شخص در منابع وجود ندارد. 3. عدی بن حاتم طائی، از جمله افرادی است که در سال نهم هجری خدمت پیامبر ـ صلی الله علیه و آله و سلم ـ آمده و مسلمان شد. از آنجایی که وی در میان قبیله خود دارای مقام و منزلت بود، هنگام تشرف به خدمت رسول خدا ـ صلی الله علیه و آله و سلم ـ از جانب آن حضرت مورد تکریم و احترام قرار می گیرد و با مسلمان شدن وی اکثر قبیله طئ مسلمان مي شوند. وی سال ها در خدمت حضرت علی ـ علیه السلام ـ بود در جنگ های آن حضرت، صفین، جمل و نهروان حضوری داشت و حدود 120 سال عمر کرد. بر اساس روایتی از ابن عباس وارده شده عدی نیز از جمله سادات اربعه محسوب می شود. 4. چهارمین نفر از سادات اربعه را سراقه بن مالک مدلجی می دانند. سراقه از مردان سرشناس قریش بوده هنگام هجرت رسول اکرم ـ صلی الله علیه و آله و سلم ـ به یثرب، دشمنان برای کشتن آن حضرت جایزه تعیین کرده بودند و سراقه به طمع جایزه در پی اجرای نقشه بدخواهان بود، ولی معجزاتی از پیامبر ـ صلی الله علیه و آله و سلم ـ مشاهده کرد و هر چه به پیامبر ـ صلی الله علیه و آله و سلم ـ نزدیک تر شد، نور ایمان به قلبش رسوخ کرد که در نهایت به آئین مقدس اسلام مشرف شد و جزء یاران رسول اکرم ـ صلی الله علیه و آله و سلم ـ قرار گرفت. رسول اکرم ـ صلی الله علیه و آله و سلم ـ به سراقه فرمود: برگرد و کسانی که ما را تعقیب می کنند، برگردان. وی برگشت و به هر کس در تعقیب آن حضرت بود، می گفت: در این مسیر اثری از محمد ـ صلی الله علیه و آله و سلم ـ وجود ندارد. قابل ذکر است که سراقه بن مالک از سرکردگان و رؤسای قبیله بنی بکر بود که با قریش اختلافات دیرین داشتند. سراقه در سال 24 هجری وفات یافت. در حدیثی که ابن اثیر و عسقلانی از ابن عباس آورده اند، آمده است: پیامبر ـ صلی الله علیه و آله و سلم ـ فرمودند: چهار نفر در اسلام آقا و بزرگ هستند. بشر بن هلال عبدی، عدی بن حاتم طائی، سراقه بن مالک مدلجی (مذحجی)، عروه بن مسعود ثقفی. البته ابن حجر معتقد است که سند روایت مجهول است و در جائی دیگر گفته که شاید کلمه الجاهلیه در حدیث بود و افتاده است. و حدیث به این ترتیب بوده است. اربعة سادة فی الجاهلیة و فی الاسلام... . یعنی چهار نفر در جاهلیه در قبیله خود مقام و منزلتی داشتند و در اسلام هم دارای همان مقام و منزلت می باشند و بزرگ قبیله خود به حساب می آیند. البته همان طور که ذکر شد، روایت از نظر سندی ضعف دارد و هم چنین در منابع روایی شیعه یافت نشد. .

مرجع:

ایجاد شده در 1400/10/19

لینک کوتاه