با توجه به اینکه طبق آيات قرآن (سوره اسراء، آيه 71 و...) در قيامت هر امتي با امام خود (پيامبر قوم خود) براي پاسخ گويي به اعمال خود در محضر خداوند حاضر خواهند شد. لذا امام و پيامبر مسلمانان، چه آنهايي که معاصر رسول الله بوده اند و چه نسل هاي بعدي مسلمانان، محمد بن عبدالله ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ خواهد بود، چون خداوند، ايشان را رسول خاتم مي داند، نه شخص ديگر را، و اگر شیعه دليل روشن و آشکار الهي دارد که در قيامت، امام مسلمانان در زمانهای مختلف غير از رسول خداست، بیان کنيد . توجه به این امر لازم با توجه به اینکه قرآن تحريف نشده است، هيچ حديث، روايت و حتي حديث قدسي نمي تواند آيات قرآن را مخدوش کند. بنابراین نظریه شیعه که امامت را برای غیر پیامبر ثابت میکند با این آیات قرآن ناسازگار است؟

برای پاسخ به شبهه چند مطلب را بیان میکنیم: 1. اين که هيچ روايتي نمي تواند قرآن را مخدوش کند، غير از اين است که هيچ روايتي نمي تواند قرآن را تفسير کند؛ روايات صحيحه اهل بيت ـ عليهم السلام ـ نمي توانند قرآن را مخدوش کنند، اما مي توانند قرآن را تفسير کنند، زيرا اهل بيت ـ عليهم السلام ـ مفسران واقعي قرآنند. بنابراين در مورد همين آيه شريفه (اسراء:71) هم اگر روايات صحيحه، مراد از امام را تبيين کرده باشند، براي ما حجت است و ما نمي توانيم به اين روايات بي اعتنا باشيم. 2. همچنین اگر به روايات ذيل اين آيه توجه نکنيم و فقط همين آيه را ملاحظه کنيم، «الناس» در اين آيه به معناي گروه و جمعيتي از مردم و «امام» هم به معناي مقتداست. «امام» در عرف قرآن، هم بر امامان حق اطلاق مي شود و هم بر امامان باطل و به معناي کسي است که مردم را به سوي حق يا باطل هدايت مي کند، چنان که قرآن درباره ابراهيم ـ عليه السلام ـ اين اسم را به کار برده، و فرمود: «إِنِّي جاعِلُک لِلنَّاسِ إِماماً؛ من تورا برای مردم امام قرار دادم». هم چنیندرباره سايرين فرموده: وَ جَعَلْناهُمْ أَئِمَّةً يَهْدُونَ بِأَمْرِنا؛ آنها را پیشوایانی قرار دادیم که به امر ما هدایت میکنند» وَ اجْعَلْنا لِلْمُتَّقِينَ إِماماً؛ [پروردگارا] ما را برای پرهیزگاران امام و پیشوا قرار بده» و نیز از پیشوایان کفر و گمراهی به امام تعبیر کرده است: فَقاتِلُوا أَئِمَّةَ الْکفْرِ؛ با امامان کفر مبارزه و جهاد کرده، آنها را بکشید». علاوه بر اين، در مورد فرعون که از امامان کفر و گمراهی است، دارد که در قیامت پیشوایی قوم خود را به عهده دارد: يَقْدُمُ قَوْمَهُ يَوْمَ الْقِيامَةِ فَأَوْرَدَهُمُ النَّارَ؛ در روز قیامت در پیش قوم خود قرار میگیرد و آنها را وارد جهنم میکند» و همچنين میفرماید: لِيَمِيزَ اللَّهُ الْخَبِيثَ مِنَ الطَّيِّبِ وَ يَجْعَلَ الْخَبِيثَ بَعْضَهُ عَلي بَعْضٍ فَيَرْکمَهُ جَمِيعاً فَيَجْعَلَهُ فِي جَهَنَّمَ؛ تا آنکه خدا پليد را از پاکيزه جدا سازد و پليدان را بعضي با بعضي ديگر درآميزد و با هم گرد آورد، آنگاه همه را در آتش دوزخ افکند که آن ها زيانکاران عالمند.» و غير اينها از آيات بسياري ديگر استفاده مي شود که اهل ضلال هيچ وقت از اوليايشان جدا نمي شوند و لازمه اين سخن آن است که روز قيامت ايشان به اتفاق پيشوايان خود فرا خوانده مي شوند. از اين رو چون امام در اين آيه اطلاق دارد و در عرف قرآن، هم بر پيشوايان حق اطلاق مي شود و هم بر پيشوايان باطل، بنابراين امام در اين آيه به معناي کسي است که مردم از او اقتدا کرده و او را به پيشوايي پذيرفته باشند، چه پيامبر باشد و چه نباشد، چه امام حق باشد، چه امام باطل و چه منصوب از طرف خدا باشد و چه نباشد، بنابراين مفاد اين آيه اين است که در قيامت هر گروهي با امام و پيشواي خود محشور مي شود، خواه اين گروه يک امت باشد يا يک گروه کوچک تر از امت و خواه اين امام، پيامبر باشد يا نباشد و منصوب از طرف خدا باشد يا نباشد. 3. گويا در شبهه، «امام» در اين آيه به موارد ديگر نيز تعميم داده شده است، بدين معنا که اگر مراد از امام در اين آيه، پيامبر باشد و بر طبق اين آيه، امت اسلام در قيامت با پيامبر خود محشور شود، در اين صورت امام همه مسلمانان – چه مسلمانان معاصر آن حضرت و چه مسلمانان نسل هاي بعد ـ شخص رسول الله ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ است و مسلمانان، امام ديگري ندارند، در حالي که حتي اگر مراد از امام در اين آيـه، شخـص رسـول خـدا ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ باشد، دليلي وجود ندارد که امام در همه آيات و روايات ديگر هم لزوماً بايد به همين معنا باشد؛ همانطور که گفته شد در خود قرآن آياتي داريم که به غير پيامبران و حتي بر پيشوايان کفر هم امام گفته شده است. بعد از اين نکات، اگر به روايات ذيل اين آيه مراجعه کنيم، مي بينيم که در روايات بسياري، هم از شخص پيامبر اسلام ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ و هم از اهل بيت ـ عليهم السلام ـ ، آمده است که در قيامت هر گروهي از مسلمانان با امام زمان خودشان محشور مي شوند و پيامبر اسلام ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ امام همه امامان است؛ به اين معنا که هر گروهي از مسلمانان با امام زمان خودشان محشور مي شوند و همه گروه ها با امام هايشان، با رسول خدا ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ که امام همه امامان است محشور مي شوند. در تفسير مجمع البيان و البرهان از امام صادق ـ عليه السلام ـ روايت مي کند که فرمود: «آيا حمد خدا بجا نمي آوريد که وقتي قيامت مي شود، هر قومي را به سوي کسي مي خوانند که آن کس را دوست مي داشتند؟ ما دست به دامن رسول خدا ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ مي شويم و شما دست به دامن ما» و در تفسير عياشي از فضيل روايت شده که گفت: «از حضرت ابي جعفر ـ عليه السلام ـ معناي آيه «يَوْمَ نَدْعُوا کلَّ أُناسٍ بِإِمامِهِمْ؛ روزی که هر گروه و قومی با امام خویش فراخوانده میشوند» را پرسيدم، فرمود: در آن روز رسول خدا ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ و علي ـ عليه السلام ـ و حسن بن علي و حسين بن علي ـ عليهما السلام ـ با قوم خود مي آيند و هر کس که در عصر هر امامي از دنيا رفته آن روز با آن امام محشور مي شود» و در کتاب شريف کافي، جابر از امام باقر ـ عليه السلام ـ روايت مي کند که: «زماني که اين آيه «يَوْمَ نَدْعُوا کلَّ أُناسٍ بِإِمامِهِمْ» نازل شد، مسلمانان از رسول خدا ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ پرسيدند: اي رسول خدا! مگر شما امام همه مردم نيستيد؟ حضرت فرمودند: من رسول خدا به سوي همه مردم هستم، ولي بعد از من، اماماني بر مردم از جانب خدا مي آيند که از اهل بيت من هستند...». بنابراين اين آيه به هيچ وجه ادله قاطع عقلي و نقلي اماميه در مورد امامت اهل بيت ـ عليهم السلام ـ ، مثل آيات مائده:3، 55 و 67، نساء:59، احزاب:33، آل عمران:61 و هود:17 و احاديث غدير، ثقلين، منزلت، يوم الدار، سفينه، امان امت و ... را مخدوش نمي کند. .

مرجع:

ایجاد شده در 1400/10/19

لینک کوتاه