در میان روایات شیعه تناقض و تضاد وجود دارد؛ به طورى که برخى از علما کتابى در باره رفع تناقض نوشته اند؟! پاسخ:طراح پرسش خار را در چشم دیگران دیده، لیکن شاخه را در چشم خود نمى بیند.محدّثان اهل سنت نقل کرده اند که پیامبر خدا صلى الله علیه و آله پیوسته از وجود دروغگویان و جاعلان حدیث از زبان خود خبر مى داد و پیوسته آنان را با آتش دوزخ تهدید مى کرد. گاهى مى فرمود:«لَا تَکْذِبُوا عَلَیَّ فَإِنَّهُ مَنْ کَذَبَ عَلَیَّ فَلْیَلِجُ النَّارَ».[۱]در حدیث دیگر فرمود:«مَنْ کَذَبَ عَلَیَّ فَلْیَتَبَوَّأْ مَقْعَدَهُ مِنَ النَّارِ».[۲]

در میان روایات شیعه تناقض و تضاد وجود دارد؛ به طورى که برخى از علما کتابى در باره رفع تناقض نوشته اند؟! پاسخ:طراح پرسش خار را در چشم دیگران دیده، لیکن شاخه را در چشم خود نمى بیند.محدّثان اهل سنت نقل کرده اند که پیامبر خدا صلى الله علیه و آله پیوسته از وجود دروغگویان و جاعلان حدیث از زبان خود خبر مى داد و پیوسته آنان را با آتش دوزخ تهدید مى کرد. گاهى مى فرمود:«لَا تَکْذِبُوا عَلَیَّ فَإِنَّهُ مَنْ کَذَبَ عَلَیَّ فَلْیَلِجُ النَّارَ».[1]در حدیث دیگر فرمود:«مَنْ کَذَبَ عَلَیَّ فَلْیَتَبَوَّأْ مَقْعَدَهُ مِنَ النَّارِ».[2]«هر کس بر من دروغ ببندد، جایگاه خود را در آتش آماده بداند».این احادیث حاکى از آن است که در عصر پیامبر صلى الله علیه و آله همان صحابه اى که از نظر اهل سنت همگان عادل اند، گاه و بیگاه از زبان پیامبر صلى الله علیه و آله دروغ مى گفتند و او نسبت به این کار هشدار مى داد.پس از رحلت حضرت رسول صلى الله علیه و آله جلوگیرى از نقل حدیث، سبب شد که جعل حدیث براى کسب مقام و تقرّب به قدرت ها آسان شود و در این مورد، دانشمندان یهود و نصارى که تظاهر به اسلام کرده بودند، نقش عظیمى در جعل حدیث در اسلام را داشتند؛ مانند کعب الأحبار و وهب بن منبه و تمیم دارى و ....[3] جعل این احادیث مایه ظهور تعارض در احادیث نبوى گردید.ابن ابى العوجاء در خانه حماد بن مسلم، محدّث نامى اهل سنت پرورش یافت و او در کتاب هاى حمّاد دست مى برد و احادیثى را جعل مى کرد.[4] در این مورد کافى است بدانیم بخارى 2761 حدیث خود[5] را از 000 600 حدیث برگزیده است.صحیح مسلم 4000 حدیث خود را از 000 300 حدیث برگزیده است.مسند احمد قریب 000 30 روایت خود را از 000 750 حدیث انتخاب کرد و یک میلیون حدیث را حفظ داشت.همه این ها حاکى از آن است که بازار جعل حدیث در قرن دوم و سوم، براى کسب مقام و ثروت، به قدرى داغ بود که محدّثان میلیونى در میان راویان دیده مى شد.اگر ساعات عمر پیامبر صلى الله علیه و آله را براى امور مختلف تقسیم کنید، به دست مى آید که هرگز آن حضرت وقتى براى گفتن یک دهم این احادیث را نداشته است! از این جهت نویسندگان صحاح با تلاش فراوان توانستند معدودى از احادیث را به نام صحیح ضبط کنند.مسلماً در جعل حدیث، تناقض و تعارض فراوانى به چشم خواهد خورد و لذا در همین صحاح، روایات حاکى از «جسم بودن خدا» و «مجبور بودن انسان» فروان است که صد در صد با روایات تنزیه در تعارض هستند.اکنون به برخى از علل تعارض در حدیث شیعه اشاره مى کنیم:1. تقطیع روایات گاهى برخى از راویان، بخش مورد نظر خود را از روایت نقل کرده و بخش دیگر را حذف نموده اند؛ به گونه اى که روایت در صورت ضمیمه کردن هر دو بخش، معنایى دارد و در تفکیک معنایى دیگر.یکى از عوامل ظهور تعارض در روایات شیعه، تقطیع یک روایت به دو قسمت است.2. نقل به معنى برخى از راویان، لفظ امام را نقل نکرده اند. بلکه مضمون و معناى آن را آورده اند و همین سبب اختلاف در اخبار و روایات شده است.3. جعل حدیث جعل احادیث ازطریق غلاة؛ مانند مغیرةبن سعید و ابو زینب اسدى معروف به ابوالخطاب است و امام صادق علیه السلام انگشت روى روایات این افراد نهاد و گفت: اینان بر من و پدرم دروغ مى بندند.[6] از این جهت علماى شیعه به روایات اینان اعتنا نکرده و براى آن ها ارزش قائل نشده اند. بنابراین، اگر تعارضى به نظر مى رسد، برخى جنبه طبیعى و برخى دیگر جنبه تخریبى داشته است. امّا آیا این تعارض براى ابد باقى مى ماند یا علما و دانشمندان با موازین، همه این ها را از هم جدا کرده و تعارض را برداشته اند؟ و نویسندگان کتب اربعه پس از تلاش و تهذیب، به جمع احادیث دست زده اند و در این کتاب ها از روایت این جاعلان خبرى نیست. مراجعه شود: پاسخ جوان شیعه به پرسشهای وهابیان، ص 157. --------------------------------------------------------------------------------[1] ( 1). صحیح بخارى، حدیث 106[2] ( 2). صحیح بخارى، حدیث 107[3] ( 1). مقدمه ابن خلدون، ص 439[4] ( 2). میزان الاعتدال، ج 1، ص 593[5] ( 3). این شماره با حذف مکررات صحیح بخارى به دست مى آید: ارشاد السارى، ج 1، ص 28؛ شرح صحیح مسلم، نگارش نووى، ج 1، ص 32[6] ( 1). رجال کشى، ص 196، شماره 103 .

پرسمان دانشگاهیان

مرجع:

ایجاد شده در 1401/03/25

لینک کوتاه