پرسش: داستان اصحاب «دِرَكْلَةِ» و رقص سیاهان در صحیحین چیست و دیدگاه «ابن ابی الحدید» در مورد این داستان چیست؟

یکی از نتایج دور ماندن از معارف غنی اهل بیت (علیهم السلام) توسط عامه و تبیین سنت پیامبر (صلی الله علیه و آله) از سوی مکتب خلفا و پس از آن توسط بنی امیه؛‌ ارائه ی چهره ای وارونه از سیرت پیامبر اکرم (صلی الله علیه وآله) در صحیح ترین منابع روایی عامه است. پیامبری که مظهر همه ی کمالات والای انسانی است و در ادب و اخلاق امام خلایق است به گونه ای ترسیم شده که تفاوت چندانی در اخلاق و رفتار آنحضرت با حاکمان فاسق بنی امیه نیست. علاقه به تماشای رقص سیاهان حبشی و تشویق آنان و انجام چنین امری در مسجد و شرکت در جشن عروسی و تماشا و گوش فرا دادن به صدای خوانندگان زن و حضور آوازه خوانان در منزل آن حضرت و ...گوشه ای از مکارم اخلاق آن حضرت به نقل عامه است. صاحبان صحیحین (صحیح بخاری و صحیح مسلم) این اخبار را در کتاب صحیح خود؟! روایت نموده اند. به عنوان نمونه در باب تماشای رقص سیاهان در مسجد، «مسلم بن حجاج نیشابوری» (متوفی:261هـ) در صحیح خود هفت روایت در باب: « الرُّخْصَةِ فِي اللَّعِبِ، الَّذِي لَا مَعْصِيَةَ فِيهِ، فِي أَيَّامِ الْعِيد»،(1) «باب جواز بازی و سرگرمی غیر گناه در روز عید» آورده است. در یکی از این اخبار به نقل از عایشه آمده است: «رسول خدا به حجره ی من داخل شد در حالی که دو دختر انصار در نزد من بودند و در مورد واقعه ی «جنگ بعاث» آواز غنایی می خواندند. پیامبر خدا (صلی الله علیه وآله) در بستر دراز کشیدند و روی خود را به سوی دیگری برگردانیدند. ناگهان «ابوبکر» وارد شد و بر من نهیب زد و گفت: مزمار شیطان! نزد رسول خدا! و در خانه ی ایشان؟! رسول خدا (صلی الله علیه وآله) به «ابوبکر» رو نمود و فرمود: «آنان را به حال خود واگذار». چون «ابوبکر» سرگرم کار دیگری شد به دختران اشاره کردم و آنان بیرون رفتند. در روز عید سیاه پوستان با نیزه و سپر بازی می کردند یا من از ایشان پرسیدم یا آنحضرت به من فرمود: «دوست داری به بازی آنان بنگری»؟ گفتم بله. پس رسول خدا (صلی الله علیه وآله) مرا پشت سر خویش ایستانید به صورتی که گونه های من به گونه های ایشان تماس داشت و در این حال می فرمود: «بازی کنید ای بنی ارفدة» تا آنکه از دیدن آن خسته شدم. فرمود: «بس است»؟ گفتم: آری. فرمود: «پس برو».(2) در خبر دیگری باز به نقل از «عایشه» آمده است: «چون حبشیان وارد مدینه شدند روز جشنی در مسجد می رقصیدند، پس رسول خدا (صلی الله علیه وآله) مرا برای تماشای آنان دعوت نمود و من نیز در حالی که سرم را بر روی شانه ی آن حضرت گذاشته بودم به رقص آنان نگاه می کردم تا آنگاه که از نگاه کردن به آن منصرف شدم».(3) در روایت دیگری به نقل از «ابوهریرة» آمده است: «در حالی که حبشیان با سلاح خود در حضور پیامبر خدا (صلی الله علیه وآله) بازی و رقص می نمودند «عمر» وارد شد و سنگریزه برداشت و به طرف آنان انداخت. پیامبر خدا (صلی الله علیه وآله) فرمودند: «ای عمر! ایشان را به حال خود رها کن»!(4) چنانکه در این اخبار مشاهده می گردد، پیامبر (صلی الله علیه و آله) نه تنها به غنای دختران آوازه خوان گوش داده و رقص سیاهان حبشه در مسجد را به همراه همسرش به نظاره نشسته؛ بلکه آنان را تشویق بدین امر نیز نموده؛ و این در حالی است که «ابوبکر» با دیدن دختران آوازه خوان و وسایل لهوی آنان، آن اسباب را «مزمار شیطان» دانست و در مورد رقص سیاهان در مسجد نیز «عمر» سنگریزه به سوی آنان پرتاب نمود؛ اما با وجود این پیامبر (صلی الله علیه وآله) آن دو را از این برخورد بازداشت؟ و فرمود آنان را به حال خود واگذار! «ابن ابی الحدید» و نقل داستان تماشای رقص سیاهان توسط پیامبر اکرم (صلی الله علیه وآله) در خطبه ی هشتاد و چهارم «نهج البلاغه» امام علی (علیه السلام) به مکر «عمرو عاص» پاسخ داد و فرمودند: «شگفتا از پسر نابغه‏!(5) ميان مردم شام‏ گفت كه من اهل شوخى و خوشگذرانى بوده، و عمر بيهوده مى‏ گذرانم! حرفى از روى باطل گفت و گناه در ميان شاميان انتشار داد، مردم آگاه باشيد! بدترين گفتار دروغ است. «عمرو عاص» سخن مى ‏گويد، پس دروغ مى‏ بندد، وعده مى‏ دهد و خلاف آن مرتكب مى‏ شود در خواست مى‏ كند و اصرار مى‏ ورزد، اما اگر چيزى از او بخواهند، بخل مى ‏ورزد، به پيمان خيانت مى‏ كند و پيوند خويشاوندى را قطع مى ‏نمايد. پيش از آغاز نبرد در هياهو و امر و نهى بى مانند است تا آنجا كه دست‏ها به سوى قبضه شمشيرها نرود. اما در آغاز نبرد، و برهنه شدن شمشيرها، بزرگ‏ترين نيرنگ او اين است كه عورت خويش آشكار كرده، فرار نمايد».(6) «ابن ابی الحدید» در ذیل این خطبه به نقل روایاتی با موضوع مزاح رسول خدا (صلی الله علیه وآله) و صحابه و بزرگان در آثار صحیح و مستفیض اهل سنت پرداخته با هدف بیان قبیح نبودن مزاح مشروع.(7) وی سپس به نقل داستان «اصحاب دِرَكْلَةِ» پرداخته است. «درکله» بازی ای بود که حبشیان انجام داده که انجام آن به همراه رقص جمعی بوده است. این گروه وارد مدینه شده و در مسجد نیز به نمایش کار خویش پرداخته! که در این جریان پیامبر (صلی الله علیه وآله) به همراه همسر خود نظاره گر و مشوق رقص آنان بوده است و در پایان هدف خود از تائید چنین امری را آزادی و عدم سختگیری دین اسلام بیان داشته است! وی نقل می کند: «أنه مر على أصحاب الدركلة وهم يلعبون ويرقصون فقال: جِدُّوا یا بنی اَرفِدَةَ حتّی یَعلَمَ الیهودُ اَنَّ فی دینِنا فُسحَةٌ»: «رسول خدا (صلی الله علیه و آله) به اصحاب دِرکِلَه گذر کرده، (دید) آنان بازی می‌کنند و می رقصند! آنگاه گفت: «در کارتان بکوشید ای «بنی ارفدة» تا یهود بدانند که در دین ما گشایش هست».(8) مصدر اصلی خبر «ابن ابی الحدید» کتاب مسند «حارث بن ابی اسامة» (متوفی:281هـ) و «مسند احمد بن حنبل» (متوفی: 241هـ) است.(9) هر چند که اصل داستان آنها مشترک میان همه منابع روایی اهل سنت از جمله «صحیحین» می باشد. نتیجه: این نقل نقلی باطل و دروغ و موضوع است که به اعتقاد ما توسط عمال بنی امیه ساخته شده و به پیامبر (صلی الله علیه وآله) نسبت داده شده است. با این حال این اخبار ساختگی از آنجا که در منابع صحیح! اهل سنت روایت شده، مورد قبول اهل سنت بوده و بزرگان حدیثی آنان، چنین داستان های ساختگی ای را از باب مزاح و اخلاق نیکوی پیامبر (صلی الله علیه و آله) پذیرفته اند! (10) وجود این اخبار دروغین در منابع صحیح! اهل سنت باعث آن شده که همواره اسلام ستیزان بدین اخبار تمسک جسته و تصویری وارونه از شخصیت پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) ارائه دهند. .

كانون گفتگوی قرآنی

مرجع:

ایجاد شده در 1401/03/27

لینک کوتاه