آيا ايرانيان قبل از نزول سورة مباركة حج مسلمان بودند؟

با نفوذ اسلام در حجاز و ارتباط مسلمين با اقوام پيرامون خود كه گاهي همراه جنگ با برخي از آنان بود، آوازة اسلام بر سر زبانها افتاد. آنچه از جهت تاريخي اثبات شده اين است كه اسلام در زمان خليفة دوم همراه با فتح ايران، ‌به ايرانيان عرضه شد و آنان نيز به خاطر حقيقتي كه در اسلام وجود داشت، دسته دسته ايمان آوردند. امّا آيا قبل از اين تاريخ نيز مردم ايران با اسلام آشنايي داشتند؟مفسر كبير قرآن كريم، مرحوم علامه طباطبايي - رضوان عليه - در تفسير گران­سنگ الميزان مي‌فرمايند: «سورة حج به گواهي آيات آن در مدينه نازل شده است و زمان نزول آن، بين هجرت و جنگ بدر بوده است. يعني در سال اول يا دوم هجري».[1] از جهت تاريخي هم ثبت شده كه رسول اكرم ـ صلي الله عليه و آله ـ در سال هفتم هجري، حاكمان و پادشاهان و رؤساي كشورهاي اطراف را به دين اسلام دعوت فرمودند.[2]در نامه‌اي كه به سوي خسروپرويز پادشاه ايران فرستادند، او و ملت مجوس را به اسلام دعوت كردند؛ اما او از روي كبر و خودبيني به سبب اينكه نام او بعد از نام پيامبر خدا ـ صلي الله عليه و آله ـ قرار گرفته، نامه را پاره كرد.[3] در قسمتي از اين نامه آمده است: «أسلِمْ تسلِم فإن أبَيتَ فعلَيكَ إثمُ المَجُوسِ»؛[4] از اين كلام شريف، ناگفته پيداست كه ايرانيان هنوز مجوسي و آتش پرست بوده‌اند و عمدة آنان هنوز نامي از اسلام نشنيده و سفيران آن را نديده بودند. گرچه بعضي از مناطق تحت كنترل ايران مثل يمن و بحرين به اسلام تمايل پيدا كرده بودند و يا علناً مسلمان شدند.استاد فرزانه شهيد مطهري مي‌فرمايد: (بعد از آن كه خسروپرويز نامة پيامبر خدا ـ صلي الله عليه و آله ـ را پاره كرد،) «به پادشاه يمن كه دست نشاندة حكومت ايران بود، دستور داد كه دربارة اين مرد مدّعي پيغمبري كه به خود جرأت داده و به او نامه بنگارد و نام خود را قبل از نام او بنويسد، تحقيق كند و او را نزد خسرو بفرستد؛ ولي از آنجا كه «يُريدُونِ ليُطفئُوا نُورَ الله بأفواههِم و الله مُتمّ نورهِ»[5]، هنوز فرستادگان پادشاه يمن در مدينه بودند كه خسرو، سقوط كرد و شكمش به دست پسرش دريده شد. رسول اكرم ـ صلي الله عليه و آله ـ قضيه را به فرستادگان پادشاه يمن اطلاع داد. آنان با حيرت تمام خبر را براي پادشاه يمن بردند و پس از چندي معلوم شد كه قضيه همچنان بوده كه رسول اكرم ـ صلي الله عليه و آله ـ خبرداده است. خود پادشاه يمن و عدّه‌ زيادي از يمني‌ها بعد از اين جريان مسلمان شدند و همراه آنان گروه زيادي از ايرانيان مقيم يمن نيز اسلام اختيار كردند... و نيز در زمان حيات رسول اكرم ـ صلي الله عليه و آله ـ، در اثر تبليغات اسلامي، عدّة زيادي از مردم بحرين كه در آن روز، محلّ سكونت ايرانيان مجوس و غيرمجوس بود،‌ به آيين مسلماني در آمدند و حتي حاكم آنجا كه از طرف پادشاه ايران تعيين شده بود، مسلمان شد.»[6] در جاي ديگر مي‌فرمايد: «البته اگر از نظرفردي در نظر بگيريم شايد اولين فرد مسلمان ايراني سلمان فارسي است.»[7]از گفتار بزرگان و محققان معلوم مي‌شود كه اسلام ايرانيان، حداقل از سال 7 هجري به بعد بوده است و نزول سورة حج قبل از جنگ بدر يعني در سال دوم هجرت مي‌باشد.به نظر مي‌رسد، پرسش كنندة محترم نظر به آية 17 اين سوره داشته‌اند كه لفظ مجوس در آن آمده است كه اين آيه هم همين نظر را تأييد مي‌كند كه ايرانيان هنوز مجوسي بوده‌اند و اسلام در زمان خليفة دوّم به ايران و اهل آن عرضه شد.معرفي منابع جهت مطالعه بيشتر:1. فروغ ابريت،،نويسنده: جعفر سبحاني.2. تفسير الميزان، ،نويسنده: علامه طباطبائي، ج14.3. خدمات متقابل اسلام و ايران،،نويسنده: شهيد مطهري. .

سامانه پاسخگویی به سوالات و شبهات

مرجع:

ایجاد شده در 1400/12/28

لینک کوتاه