اينکه در دعاي افتتاح از خدا مي خواهيم امام زمان ما را به وسيله روح القدس تأييد کند يعني چه؟

در فرهنگ قرآن کريم و روايات اسلامي، واژه روح القدس غالبا، به همان فرشته بزرگ خدا يعني جبرئيل، امين تفسير شده؛ و در قرآن کريم به همين معنا، به کار رفته است. آنجا که خطاب به رسول اکرم ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ مي فرمايد: قل نزّله روح القدس من ربّک بالحق...؛ بگو! روح القدس آن را از جانب پروردگارت به حقّ نازل کرده. و در جاي ديگر مي فرمايد: قل من کان عدوّا لجبريل فانّه نزّله علي قلبک باذن الله؛ بگو: کسي که دشمن جبرئيل باشد (در حقيقت دشمن خداست) چرا که او به فرمان خدا، قرآن را بر قلب تو نازل کرده است. که اين آيه، دليل بر آن است که در آيه سابق نيز منظور از روح القدس، جبرئيل است نه چيزي ديگر. و اين قول معروف و غالب مفسرين است؛ هر چند اقوالي ديگري نيز در معناي روح القدس ذکر شده است. از اين فرشته بزرگ الهي، در قرآن کريم به نام هاي (روح) غافر / 15، (روح الامين) شعراء / 193، (شديدالقوي) نجم / 50، (رسول کريم) تکوير / 19؛ ياد شده است. از نظر قرآن کريم و روايات اسلامي، وظيفه اين فرشته مقرب الهي تنها به آوردن وحي محدود نمي شود؛ بلکه نصرت و ياري انبياء الهي و اوصياي ايشان، خصوصا رسول گرامي اسلام و أئمه معصومين، جزو وظايف مسلم و الهي اوست و در شب معراج همراه با پيامبر در سفر معراج تا سدرة المنتهي ره پيمود و راهنماييِ آن حضرت را به عهده داشت. در قرآن کريم از امدادهاي روح القدس؛ براي برخي از انبياء سخن رفته است. و صريح تر از همه، در مورد حضرت عيسي ـ عليه السلام ـ آمده است که: ... و آتينا عيسي بن مريم البينات و ايدناه بروح القدس...؛ و به عيسي بن مريم دلايل روشن داديم و او را به وسيله روح القدس تأييد کرديم. همچنين، موضوع روح القدس و امدادهاي او نسبت به انبياء و أئمه ـ عليهم السلام ـ ؛ در روايات صادره از معصومين ـ عليهم السلام ـ ، مساله اي معهود و جا افتاده است. در بسياري از روايات آمده است: رسول اکرم و أئمه اطهار ـ عليهم السلام ـ ، عموما مؤيد به روح القدس بوده در مراحل گوناگون حيات خود، توسط اين فرشته عظيم الهي ياري و تاييد مي شده اند. علامه مجلسي در بحارالانوار ج25، بابي تحت عنوان «الأرواح التي فيهم؛ و أنهم مؤيدون بروح القدس» باز کرده و احاديث فراواني را در اين مورد نقل کرده است. اما در خصوص، حضرت حجت (عج) که در دعاي افتتاح آمده است: «اللهمّ وصل علي ولي امرک القائم المؤمّل والعدل المنتظر وحفّه بملائکتک المقربين وايده بروح القدس يا رب العالمين...» پيرامون اين فراز از دعاي افتتاح و بطور کلي، رابطه روح القدس با حضرت مهدي ـ عليه السلام ـ ، چند نکته روائي لازم به ذکر است: الف) همان نصرت و پشتيباني روح القدس، که نسبت به ساير ائمه ـ عليهم السلام ـ بوده است، شامل حال امام عصر و مهدي موعود (عج)، نيز مي شود و ايشان نيز به حکم آن که، حجت خدا در روي زمين و ولي عصر و صاحب زمان است، از امدادها و کمک هاي غيبي و ويژه اين فرشته عظيم الهي در مراحل مختلف از حيات مبارکش بر خوردار بوده و هست. و مورد عنايات ويژه حق تعالي قرار دارد. در جريان ولادت حضرت، آن هنگام که فرشته اي جهت بردن ايشان به عالم بالا پيدا مي شود، چنين روايت شده است: «قالت حکيمة: فقلت: وما هذا الطير؟ قال: هذا روح القدس الموکل بالأئمة ـ عليهم السلام ـ يوفقهم و يسددهم و يربيهم بالعلم»؛ حکيمه (عمه امام حسن عسکري) از ايشان مي پرسد: اين (فرشته) کيست؟ حضرت پاسخ مي دهد: اين روح القدس است که موکل بر امامان است. و آنها را موفق مي گرداند و قوت مي بخشد و با علم و آگاهي تربيت شان مي کند. از اين روايت پيدا است که، آغاز عمر با برکت آن حضرت، با عنايات خاصه حق و امداد روح القدس (جبرئيل) همراه بوده است. ب) ظهور مهدي موعود و آغاز نهضت عدالت گستر آن حضرت، نيز با همراهي جبرئيل و امدادهاي غيبي و عنايات ويژه الهي همراه است. در روايتي از امام صادق ـ عليه السلام ـ چنين مي خوانيم: «و من ذلک الرکن يهبط الطير علي القائم ـ عليه السلام ـ فاول من يبايعه ذلک الطير و هو والله جبرئيل ـ عليه السلام ـ »؛ و از همين رکن (رکن بين مقام و حجر اسماعيل) پرنده (مراد از پرنده در روايت شخصي است که پرواز مي کند، يعني جبرئيل، نه پرنده مصطلح) بر قائم ما فرود خواهد آمد. پس اولين کسي که با او بيعت مي کند همان پرنده خواهد بود و به خدا قسم او جبرئيل است. و در روايتي ديگري از امام باقر ـ عليه السلام ـ آمده است: «... فيکون اول من يبايعه جبرئيل ثم الثلاث مائة و الثلاث عشر... »؛ اولين کسي که با او بيعت مي کند جبرئيل است و پس از آن سيصد و سيزده نفر (ياران خاص حضرت) بيعت خواهند کرد. در روايتي که ابوبصير از امام صادق ـ عليه السلام ـ ، نقل کرده، آن حضرت خروج قائم ـ عليه السلام ـ ، از مکه را منوط به تکميل تعداد ياران ايشان دانسته و مي فرمايد: «لايخرج القائم من مکة حتي تکمل الحلقة. قلت: و کم الحلقة؟ قال: عشرة آلاف؛ جبرئيل عن يمينه و ميکائيل عن يساره... »؛ قائم از مکه خارج نمي شود مگر زماني که تعداد کساني که به گرد او جمع آمده اند؛ تکميل شود. پرسيدم: اين تعداد چند نفر است؟ آن حضرت فرمود: ده هزار نفر، جبرئيل در سمت راست او و ميکائيل در سمت چپ او حرکت مي کند و.... ج) بنابر اين در دعاي افتتاح وقتي مي گویيم: «وايده بروح القدس» ما همين نصرت و ياري جبرئيل امين را براي آن حضرت از خدا طلب مي کنيم؛ تا با امدادهاي غيبي و خاص خود، نهضت آن حضرت را به نتيجه مطلوب برساند و او را در برابر دشمنانش پيروزي کامل عنايت فرمايد. و البته اين فقط مخصوص دعاي افتتاح نيست، بلکه در دعاهاي ديگري نيز اين مضمون وارد شده است. مثلا، امام عليّ بن موسي الرضا ـ عليه السلام ـ در قنوت نماز جمعه خود، براي فرج و ظهور آن بزرگوار چنين دعا مي کند: «أللّهمَّ أصلح عبدک وخليفتک بما أصلحت به أنبياءک ورُسُلک و حفَّه بملائکتک و ايِّده بروح القدس من عندک واسلکه من بين يديه ومن خلفه رصداً يحفظونه من کلِّ سوء و أبدله من بعد خوفه أمناً يعبدک لا يشرک بک شيئاً ولا تجعل لأحد من خلقک علي وليک سلطانا وأْذن له في جهاد عدوّک وعدوّه واجعلني من أنصاره، إنّک علي کلّ شي ء قديرٌ»؛ بار الها! کار ظهور بنده شايسته و خليفه راستينت (امام مهدي ـ عليه السلام ـ ) را سامان ده همان گونه که کار پيامبران و فرستادگانت را اصلاح کردي و از فرشتگانت، نگاهباناني بر او بگمار و از سوي خويش با روح القدس او را ياري و پشتيباني فرما و ديده باناني که از هر گزندي نگاهش دارند از پيش رو و پشت سر همراه وي گردان و ترس و هراس او را به امن و امان تبديل نما، که او تو را مي پرستد و هيچ چيز را همتا و مانند تو قرار نمي دهد، و براي هيچ يک از آفريدگانت برتري و چيرگي نسبت به وليّ خود قرار مده و او را در جهاد با دشمنت و دشمنش اجازت فرما و مرا از ياوران او قرار ده، که همانا تو بر هر کاري توانايي. .

مرجع:

ایجاد شده در 1400/10/19

لینک کوتاه