معنای اين جمله « انا صلاة المؤمن » که از اميرالمومنين (ع) نقل شده است چيست ؟

جمله ای که مورد پرسش قرار گرفته در ضمن يک حديث طولانی و مفصل از اميرالمومنين (عليه السلام) نقل شده است که آن حضرت در اين حديث به بيان بخشی از فضائل بی شمارش در محضر رسول خدا (صلی الله عليه و آله) پرداخته اند. اگرچه روايت مرسله است ولی مضامین و محتوای آن به اشاره و تصريح در روايات ديگر و در کتب معتبر روايي ديگر آمده است. انگيزه حضرت از بيان اين فضائل تبيين جايگاه امامت و نقش آن در زندگی فردی و اجتماعی امت در ابعاد گوناگون (عبادی، اخلاقی ، معيشتی ، سياسی ، و...) می باشد . حضرت در اين حديث در ضمن بيان برخی حقايق و وقايع تاريخی، ضرورت شناخت مقام و منزلت امامت و اعتقاد به ولايت الهی خودش را محور قبولی اعمال همه امت اسلامی و اساس و روح عبادات بلکه حقیقت و عین عبادات می داند و اصولا شناخت امام و ولی الله را تنها راه رسيدن به خدای متعال و شناخت صحيح او در راستای بندگی خالصانه و درست معرفی می کند. البته محتمل است حضرت معنایی عمیق تر و دقیق تر را اشاره فرموده باشند. حديثي از امام رضا ـ عليه السلام ـ به نام حديث سلسلة الذّهب، نقل شده است، که همه ما شنيدهايم. حديثي که راويانش طلائي است: امام رضا از پدرش، آن حضرت از اجدادشان، تا پيغمبر اکرم ـ صلوات الله عليهم اجمعين ـ، پيغمبر از جبرئيل، و ايشان از خداي متعال نقل ميکند که فرمود: « لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ حِصْنِي فَمَنْ دَخَلَ حِصْنِي أَمِنَ مِنْ عَذَابِي‏ ». حديث ديگري مشابه اين حديث نيز نقل شده است که آن هم اسناد معتبري دارد، و آن حديث اين است: « وَلَايَةُ عَلِيِّ بْنِ أَبِي طَالِبٍ حِصْنِي فَمَنْ دَخَلَ حِصْنِي أَمِنَ مِنْ عَذَابِي». آيا کلمه توحيد، حصن خداست يا ولايت علي ـ عليه السلام ـ حصن اوست، يا اينکه خدا دو حصن دارد، يکي حصن توحيد و ديگري حصن ولايت است، يا به گونه ديگري است؟ راهي را که براي جمع بين اين دو حديث به نظر ميرسد، از تتمه حديث اول استنباط ميکنيم. حضرت رضا ـ عليه السلام ـ اين حديث را در نيشابور در حاليکه روي مرکب سوار بودند، بيان کردند. 12 هزار نفر راوي، قلم و کاغذ برداشتند و اين حديث را ضبط کردند. شايد در تاريخ چنين نقلِ حديثي نمونه نداشته باشد. براي اولين و آخرين بار بود که کسي حديثي نقل کند و 12 هزار نفر ايستاده و آماده، اين حديث را بشنوند. نقل کردهاند و نوشتهاند: وقتي حضرت اين جمله را فرمودند، مرکب خواست حرکت کند، ولي حضرت اشاره فرمودند: «صبر کن». مردم منتظر بودند ببينند چرا حضرت مرکب را متوقف کردند. حضرت فرمودند: اين کلمه را اضافه کنيد: «بِشُرُوطِهَا وَ أَنَا مِنْ شُرُوطِهَا»: کلمه توحيد که حصن خداست، شروطي دارد، و من يکي از آن شروط هستم؛ خود من که امام رضا هستم، يکي از شروط اين حديثم؛ يعني وقتي شما وارد حصن خدا ميشويد، که ولايت من را بپذيريد. واضح است که ولايت شخص امام رضا ـ عليه السلام ـ خصوصيتي نداشته و مقصود، ولايت همه ائمه اثني عشر ـ عليهم السلام ـ بوده است که اوّل آن، ولايت علي ـ عليه السلام ـ است؛ پس آنجا که فرمودند: «لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ حِصْنِي»، يعني به شرط ولايت ائمهي معصومين ـ عليهم السلام؛ اين حصن، اين حصار و اين دژ، وقتي مستحکم است که شامل ولايت باشد؛ بدون ولايت استحکامي ندارد. به بيان ديگر قوام توحيد و يکتا پرستی و عبادت عباد و اعمال آنان اعم از نماز و روزه و... به ولایت و امامت است يعنی نماز وقتی صحيح و مقبول است که نماز گزار مومن به امامت و ولايت باشد و نماز کسی که ولايت ائمه را قبول ندارد آثار نماز صحيح و مقبول را ندارد و اساسا نماز حساب نمی شود پس تعبير به اين که امام فرموده باشد « من نماز مومن هستم » کاملا درست است به اين معنا که نماز مومن به من نماز است و کسانی که ولايت ندارد نمازی ندارد. .

مرجع:

ایجاد شده در 1400/10/19

لینک کوتاه