لطفاً برای من با مثال توضیح دهید که این فراز از فرمایش حضرت علی (ع) چه معنی می دهد که می فرماید: قرآن چیزهایی را بعنوان فرض (واجب) اعلام کرده است، اما آنها بوسیلة احادیث پیامبر (ص) فسخ شدند. نیز مطالب مهمی در سنت (احادیث) لحاظ شده بعنوان فریضه که قرآن به فسخ آنها اجازه می دهد. نیز مطالبی در زمان خود آنها وجود داشته که بعدها فسخ شدند.

فراز مورد توجه شما در خطبة اول نهج البلاغه قرار دارد، قبل از توضیح مطلب لازم است که مقدمه ای را بیان نمائیم، نسخ یعنی اینکه حکمی موقت از طرف خداوند برای بشر آمده است و بعد از تمام شدن موعد آن حکم، حکم دیگر جایگزین آن می شود و معمولاً احکامی که نسخ می شوند همراه خود قرینه ای دارند که دلالت بر موقت بودن آنان دارد. البته آیات قرآنی که نسخ می شوند این نسخ مربوط به حکم آنان است ولی الفاظ آیات همچنان باقی می مانند. فلسفة این مطلب آن است که یک حکم تا وقت معینی دارای مصلحت می باشد و بعد از آن وقت دیگر مصلحت خود را از دست می دهد و باید حکمی دائمی که دارای مصلحت دائمی است جایگزین آن شود حال این نسخ گاهی شامل آیاتی از قرآن می شود که بوسیله خود قرآن نسخ شده است و گاهی شامل آیاتی از قرآن کریم می باشد که بوسیله "سنت" نسخ شده اند، نسخ بوسیله سنت را تمام علماء اسلام (جز شافعی) جایز می دانند و نمونة آن این آیه از سوره نساء می باشد که در مورد زنان محصنة زانیه فرمود است: * وَ اللاّتی یَأْتینَ الْفاحِشَةَ مِنْ نِسائِکُمْ فَاسْتَشْهِدُوا عَلَیْهِنَّ أَرْبَعَةً مِنْکُمْ فَإِنْ شَهِدُوا فَأَمْسِکُوهُنَّ فِی الْبُیُوتِ حَتّی یَتَوَفّاهُنَّ الْمَوْتُ أَوْ یَجْعَلَ اللّهُ لَهُنَّ سَبیلاً * [i] و کسانی از زنان شما که مرتکب زنا شوند، چهار نفر از مسلمانان را بعنوان شاهد بر آنها بطلبید! اگر گواهی دادند، آنان [= زنان‏] را در خانه ها(ی خود) نگاه دارید تا مرگشان فرارسد؛ یا اینکه خداوند، راهی برای آنها قرار دهد. که قسمت دوم آیه دلالت دارد که این حکم موقت است بعد حکم این آیه بوسیله سنت پیامبر (ص) نسخ شد و به جای زندانی ابدی حکم سنگسار زانی و زانیه محصنه آمد. گاهی سنت حکمی را فرض می کند و به وسیله قرآن نسخ می شود مانند روزه روز عاشورا که در زمان پیامبر واجب بود و با آیه صوم شهر رمضان نسخ شد [ii]   یا نماز خواندن رو به بیت المقدس سنت پیامبر (ص) بود که با آیه فَوَلّ‏ِ وَجْهَکَ شَطْرَ الْمَسْجِدِ الْحَرامِ [iii]  نسخ شد یا مباشرت با زنان در شبهای ماه مبارک رمضان ممنوع بود که بوسیله آیه شریفه فَاْلآنَ بَاشِرُوهُنَّ وَ ابْتَغُوا ما کَتَبَ اللّهُ لَکُمْ [iv] نسخ شد و نمونه های آن بسیار است. [v]   .

پایگاه اطلاع رسانی حوزه

مرجع:

ایجاد شده در 1401/04/17

لینک کوتاه